اشغال سفارت ايران در لندن و رد پاي نخست وزير انگليس

سایت خبری تحلیلی وطن، دهم ارديبهشت ۱۳۵۹، وقتي عون ( سليم )  ، مكي، حسن، فيصل، شاعي و علي ، شش جوان عرب با گذرنامه هاي عراقي از فرودگاه بغداد عازم لندن بودند، كسي نمي دانست كه قرار است سفارت ايران را اشغال كنند.

آنها به محض رسيدن به لندن در خيابان لكزهام گاردتر، شماره ۱۰۵، ساكن شدند. سامي محمد علي با نام مستعار روباه از افسران ارتش عراق آنها را همراهي مي كرد.

برنامه ها به گونه اي ريخته شده بود كه بلافاصله صبح روز چهارشنبه ۱۰ ارديبهشت در عرض يك ساعت و نيم، به كمك وابسته نظامي عراق در لندن همه افراد گروه مسلح شدند ۳ قبضه براونينگ اتوماتيك، يك اسلحه كمري كاليبر ۳۸ و دو قبضه مسلسل كوچك ۹ ميليمتري بلژيكي به همراه تعدادي نارنجك دستي.

مردان مسلح بعد از تسليح شدن ، حدود 11:30 دقيقه صبح روز چهارشنبه 30 آوريل 1980 به اين سفارتخانه هجوم بردند. پليس مسلح محافظ اين سفارت "تره ور لاك" از يگان حفاظت ديپلماتيك انگليس به درگيري با افراد مسلح پرداخته اما افراد مسلح استيلاء يافته و او را به گروگان گرفتند. 

آنها جمعا 26 نفر از جمله،  ۱۷ نفر اعضاي سفارت، ۸ نفر مراجعه كننده و يك نفر هم پليس نگهبان سفارت را به گروگان گرفتند. گروگان گيرها در روز پنجم گروگان گيري عباس لواساني ، وابسته مطبوعاتي سفارت ايران را به شهادن رسانده و جسد وي را به بيرون پرتاب كردند.

مردان مسلح كه گاه خود را عضو سازمان سياسي خلق عرب خوزستان معرفي مي كردند و گاه مي گفتند ما به جبهه دموكراتيك انقلابي براي آزادي عربستان (خوزستان) تعلق داريم، دو تقاضا را مطرح كردند: يكي آزادي 91 زنداني عرب و ديگري ، خود مختاري خوزستان و به رسميت شناختن آن توسط دولت ايران .

اما بعد از چند روز خواسته اي خود را تقليل دادند و تنها خواستار پرواز از جلوي سفارت يكي از كشورهاي عربي به مقصد يكي از كشورهاي منطقه بودند.

بعد از 6 روز كه سفارت در اشغال گروگانگيرها بود ، پليس انگليس طي يك عمليات پانزده دقيقه اي وارد سفارت شد و در نتيجه اين عمليات پر ابهام و كاملا سوال برانگيز، تمام گروگان گيرها كشته شدند و  تنها فواد فوزي كه در جمع گروگان ها خود را استتار كرده بود توانست جان سالم به در برد.

هيچ شك و شبه اي در تروريستي بودن اين اقدام مسلحانه كه مغاير با قوانين بين المللي از جمله، كنوانسيون حقوق ديپلماتيك وين 1961  است وجود ندارد اما عملكرد سوال برانگيز تاچر، رييس دولت وقت انگليس در اين زمينه ترديدي باقي نگذاشت كه اين حمله تروريستي با هماهنگي دولت انگليس صورت گرفت. اگر اين گونه نبود دليلي براي كشتن همه گروگان گيرها در شرايطي كه آنها عملا آماده تسليم شدن بودند وجود نداشت. دولت وقت انگليس نمي خواست كه اسرار دخالت در اين حادثه تروريستي با زنده ماندن گروگان گيرها بر ملا شود.

روزنامه "اينديپندنت" در 24 فوريه 2007 گزارشي  منتشر كرد با عنوان "چگونه مارگارت تاچر نخست وزير اسبق انگليس بحران تسخير سفارت ايران را مديريت كرد". اين روزنامه در گزارش مذكور از دسترسي به اسناد محرمانه اي در اين زمينه پرده برداشت.

به نوشته ايندي پندنت در اين اسناد محرمانه آمده است كه : " گروگان گيرها درباره تسليم شدن صحبت كردند و لاك ( افسر نگهبان به گروگان گرفته شده ) پيشنهاد داد تا تمام اسلحه هاي گروگانگيران را در يك جعبه جمع آوري كرده و آنها را به بيرون بفرستند.سليم نيز اعلام كرد كه آنها [گروگانگيران] اكنون به تمام تبليغاتي كه مي خواستند دست يافتند و به دنبال راهي براي بيرون رفتن از اين مخمصه هستند زيرا تمايلي به مردن ندارند."

از طرفي جريان گروگان گيري در حالي رخ داد كه نامه اي از سفارت جمهوري اسلامي ايران در لندن به وزارت خارجه انگليس نوشته شده و در آن از دولت انگليس، تامين امنيت سفارت ايران خواسته شده بود و دقيقا دو روز بعد از پاسخ دولت انگليس مبني بر تامين كامل امنيت سفارت ايران، اين حادثه روي مي دهد.

غالب تحليل ها بر اين استدال  استوار است كه دولتمردان انگليس خواستار فيصله دادن به اين جريان نبودند. درحالي كه گروگان گيرها روز پنجم اعلام مي كنند اگر روزنامه نگاري از يك روزنامه عربي معين را ببينند، در ازاي مصاحبه با آن روزنامه، تسليم شده و گروگان ها را آزاد مي كنند ولي پليس انگليس كه گويي نمي خواست اين جريان به راحتي پايان يابد اصلا اين درخواست را مطرح نكرده و در اين زمينه تعلل مي كند تا كار به درگيري مي انجامد.

جالب اينكه دادگاه دولت انگليس  فواد فوزي تنها بازمانده مردان مهاجم به سفارت ايران را غير علني برگزار كرد و بعدها يك بخشي از صورت جلسه هاي دادگاه ناپديد و حذف شد. و هيچ گاه  معلوم نشد افرادي كه تروريستها  را در انگليس پذيرفته و مقدمات كار آنها را فراهم كردند چه كساني بوده و چرا محاكمه نشدند. فوزي نيز چندي پيش از زندان آزاد شده و در همان حال دولت انگليس به وي پناهندگي اعطاء كرد. و وي را به ايران تحويل نداد.