هم میهن گزارش داد: درحاليكه بيماري «استرپتوكوك» به عنوان بيماري مشترك بين انسان و آبزيان بخش قابلتوجهي از مزارع پرورش ماهي كشور را آلوده ساخته است، وزارت بهداشت و سازمان دامپزشكي از اطلاعرساني درمورد آن خودداري ميكند.
گسترش اين باكتري بيماريزا در اغلب استانهاي كشور درحالي رخ داده است كه به گفته كارشناسان درصورت اطلاعرساني مناسب، درمورد آن، وضعيت شيوع استرپتوكوك به گونهاي ديگر رقم ميخورد.باوجود آنكه وسعت درگيري اين باكتري بيماريزا در ايران بيسابقه است، اما هنوز توجه خاصي به آن نشده است و سازمان دامپزشكي گزارش اپيدمي آن را به سازمان جهاني بهداشت دام (OIE) ارائه نكرده است.
دكتر «قباد آذريتاكامي»، متخصص بيماريهاي آبزيان دراينباره به «همميهن» ميگويد: «اكنون اغلب مزارع پرورش ماهيان سردآبي كشور به خصوص استانهاي اصلي توليد اين نوع ماهي، به استرپتوكوك آلوده شدهاند.» وي با اشاره به اينكه گزارشهايي در ديگر نقاط جهان در زمينه قابل انتقال بودن بيماري به انسان مطرح بوده، ميافزايد: «گسترش «استرپتوكوك» زنگ خطر جدي براي توليد ماهيان سردآبي كشور است.»
اين استاد دانشگاه تهران با تاكيد براينكه اين بيماري نيز مانند آنفلوآنزاي پرندگان ميتواند براي سلامت جامعه خطرآفرين باشد، يادآور ميشود: «رايجترين علامت بيماري در ماهيان، سياهي رنگ بدن، برجسته شدن چشم ماهي، خونريزي در آبشش و مشاهده لكههاي قرمز زير حلقه چشم است.»
وي علائم بيماري در انسان را نيز تورم سلولي، تورم مفاصل و حتي سپتيسمي عمومي عنوان و تصريح ميكند: «مبارزه و پيشگيري از اين بيماري درصورتيكه بهطور جدي دنبال نشود تهديدي جدي براي پرورش آبزيان كشور خواهد بود.»درعين حال دكتر اراسب دباغمقدم، عضو هيات علمي دانشگاه نيز با تائيد قابل انتقال بودن استرپتوكوك آبزيان به انسان به «همميهن» گفت: «گزارشها بيشتر از انتقال بيماري به عنوان يك بيماري تماسي شغلي حكايت ميكند.»
وي افزود: «به نظر ميرسد زخم پوستي كه از آن بهعنوان «زردزخم» ياد ميشود از آبزيان به انسان انتقال پيدا ميكند.»درهمين حال مديركل توسعه منابع آبزي و ماهيان آب شيرين شيلات ايران ضمن تاييد حضوري اين بيماري در كشور به «همميهن» گفت: «بيماري درحال كنترل است و هيچ مشكلي در مزارع پرورش ماهي وجود ندارد.» محمد تاجيك افزود: «بيماري هنوز شايع نشده و چون موردي انساني درمورد آن گزارش نشده، بنابراين نيازي به اطلاعرساني درمورد آن نيست.»وي درحالي حضور بيماري را تنها در چند مزرعه استان فارس تاييد ميكند كه دستاندركاران پرورش ماهي كشور نظر ديگري دارند.
مديرعامل اتحاديه شركتهاي تعاوني تكثير، پرورش و صادرات آبزيان ايران از درگيري اين بيماري در تمام استانهاي كشور خبر ميدهد و ميگويد: «ابتلا به بيماري مذكور از شدت و ضعف برخوردار است و در مراكزي كه مسائل بهداشتي رعايت ميشود مشكل كمتري ديده ميشود.»ارسلان قاسمي هرچند از استرپتوكوك بهعنوان يك عامل بيماريزا در انسان ياد ميكند اما ميگويد: «اين باكتري ممكن است زماني ايجاد خطر كند كه هنوز اين مساله رخ نداده و معلوم هم نيست كه رخ دهد، بنابراين نيازي به اطلاعرساني درمورد آن نيست.»حسن آقازاده، رئيس اتحاديه پرورشدهندگان ماهي گرمابي نيز حضور بيماري در كشور را تاييد و خاطرنشان ميكند: «قضيه اين بيماري پيچيده است و بيشتر در ماهيان سردآبي ديده شده است.»
وي اضافه ميكند: «همكاري ناچيز سازمان دامپزشكي در زمينه كنترل اين بيماري مسلم است.»به سراغ يك پرورشدهنده ماهي در فارس ميرويم جاييكه مديركل سازمان شيلات از آن به عنوان تنها استان مبتلا به استرپتوكوك و البته در سطح محدود و درحال كنترل ياد ميكند.
حامد قطعي، پرورشدهنده قزلآلا با اشاره به اينكه نزديك به 90درصد مزارع فارس درگير بيماري استرپتوكوك هستند به «همميهن» ميگويد: «عدم اطلاعرساني و پنهان نگاهداشتن بيماري در كنار عدم آشنايي مسوولان با عواقب آن موجب گسترش شديد بيماري در كشور شده است.»وي از درگيري مزارع پرورش ماهي اغلب استانهاي كشور به استرپتوكوك خبر داد و افزود: «به جز چند استان سردسير، بيماري در ساير استانها وجود دارد و اگر در ابتدا كنترل ميشد امروز شاهد وضع موجود نبوديم. مسوولان وزارت بهداشت و همچنين همتايانشان در سازمان دامپزشكي تمايل چنداني به گفتوگو درباره استرپتوكوك آبزيان ندارند.»
دكتر محمدمهدي گويا، رئيس مركز مديريت بيماريهاي وزارت بهداشت به گفتن اين جمله كه هيچ اطلاعي از اين بيماري ندارم اكتفا ميكند و توپ مسووليت سنگين اپيدمي استرپتوكوك را به زمين دامپزشكي ميفرستد و يادآور ميشود: «منشا اين بيماري ماهي است و دامپزشكيها دستاندركارند و ما دخيل نيستيم.»اما رئيس اداره مبارزه با بيماريهاي مشترك انسان و حيوان وزارت بهداشت به «همميهن» توضيحاتي كوتاه ميدهد.
دكتر محمدرضا شيرزادي كه خود متخصص عفوني است، ميگويد: «امكان انتقال اين بيماري از ماهي به انسان وجود دارد اما اهميت آن بيشتر ازلحاظ اقتصادي است.» وي ميافزايد: «بيماري كشنده قابلتوجهي توسط استرپتوكوك آبزيان در انسان ايجاد نميشود و به همين دليل بيماري مذكور در برنامه مراقبت بيماريهاي كشور جايي ندارد.»شيرزادي انتقال فرم پوستي بيماري استرپتوكوك را تاييد و اضافه ميكند: «به نظر نميرسد بيماري از راه خوردن و به عبارت بهتر راه گوارشي انتقال پيدا كند و بيشتر با عنوان يك بيماري شغلي در كارگران مزارع ماهي مطرح است.»
وي در اولويت قرار گرفتن بيماري را براساس اعلام سازمان دامپزشكي عنوان و تاكيد ميكند: «زخم پوستي در اثر تماس با ماهي ميتواند ايجاد شود.»براساس آخرين آمار ارائه شده توسط سازمان شيلات ايران، در حال حاضر بيش از 562 مزرعه پرورش ماهيان سردآبي فعال كشور سالانه بيش از 30 هزار تن و 4052 مركز توليد ماهيان گرمآبي بالغ بر 65 هزار تن ماهي پرورش در كشور توليد ميكنند.همچنين سرانه مصرف ماهي كشور از 5/4 كيلو در سال 1372 اكنون به بيش از هفت كيلو افزايش پيدا كرده است.