لغت های جدید فرهنگستان

فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه تصویب واژگان در حوزه های علمی و فنی واژه های "واسپاری" و "خودروی دونیرو" را به جای لیزینگ و خودروی هیبریدی تصویب و معرفی کرده است.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از فرهنگستان زبان، زبان به ‌عنوان نهادی اجتماعی پیوسته در حال تغییر است. این تغییر در سطح واژگان محسوس‌تر و سریع‌تر است. هر روز واژه‌های زیادی در سطوح مختلف وارد زبان می‌شوند یا زائیده می‌شوند یا شکل عوض می‌کنند یا بار معنایی جدید می‌یابند.

برخی واژه ها مدت‌ها در محدوده اقلیتی خاص به حیات خود ادامه می‌دهند. واژه‌هایی هم تحت تأثیر شرایط خاص اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... از چهارچوب خود فراتر می‌روند و به‌سرعت در میان عامه مردم رایج می‌شوند.

واسپاری به جای لیزینگ

لیزینگ نمونه‌ای از این واژه‌هاست که براثر تبلیغات مربوط به واگذاری خودرو در میان مردم به‌ سرعت رواج یافت. در فرهنگ‌های معتبر، در تعریف لیزینگ آمده ‌است: «قراردادی که براساس آن یک طرف با تأمین مالی، حق استفاده از دارایی را در اختیار طرف دیگر می‌گذارد و طرف دوم مختار است در پایان دوره قرارداد، مالکیت آن را بپذیرد یا آن را به طرف اول برگرداند.»

برای این واژه فرنگی، عموماً معادل «اجاره به شرط تملیک» به‌کار رفته و در مواردی معادل «رهنی» هم در متون آمده‌ است که با این اصطلاحات متأسفانه نمی‌توان مشتقات و ترکیبات این واژه را ساخت.

با توجه‌ به کاربرد زیاد این لفظ فرنگی، بررسی و معادل‌یابی آن در دستور کار شورای واژه‌گزینی قرار گرفت و در جلسه 8/12/83 پس ‌از بحث و بررسی، معادل «واسپاری» دربرابر «لیزینگ» به ‌تصویب رسید. از آنجا که این لفظ اخیراً برای موارد بسیاری غیر از خودرو کاربرد یافته و عمومیت بیشتری پیدا کرده ‌است، فرهنگستان وظیفه خود می‌داند که این واژه را جداگانه و به ‌طور خاص به اطلاع عموم برساند تا مانع از رواج بیشتر لفظ لیزینگ شود.

"ون" ریشه دارد

گزینش برابرهای فارسی برای واژه‌های بیگانه پیش ‌از ورود آنها به زبان فارسی اهمیت بسیار دارد و فرهنگستان زبان و ادب فارسی تلاش می‌کند درمقابل واژه‌هایی که برحسب نیاز و بنابه ضرورت، در مقاطع زمانی خاص وارد زبان فارسی می‌شوند، به‌سرعت معادل ‌گزینی کند.

از این‌ گونه واژه‌ها «خودروی وَن» و «خودروی هیبریدی» است که اخیراً بنا‌ به درخواست مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در دستور کار گروه و شورای واژه‌گزینی فرهنگستان قرار گرفت. «خودروی ون» با توجه ‌به مسئله سهمیه‌ بندی بنزین و نیاز به جابه‌جایی مسافر با وسایل نقلیه عمومی کاربرد زیادی پیدا کرده‌است.

این لفظ به خودرویی اطلاق می‌شود که دو نوع مسافربر و باری دارد. ظرفیت نوع مسافربر آن بیش ‌از خودروی سواری و کمتر از مینی‌بوس است و نوع باری آن پنجره ندارد. واژه «ون» صورت کوتاه ‌شده واژه «کاروان» است که از زبان فارسی به زبان‌های دیگر راه یافته و به‌ دلیل همین ریشه فارسی، فرهنگستان کاربرد آن را بلامانع می‌داند.

واژه «خودروی هیبریدی» لفظ دیگری است که این‌ روزها به ‌دلیل لزوم صرفه‌جویی در مصرف منابع طبیعی و حفاظت از محیط زیست مطرح شده ‌است. این ‌گونه خودروها دارای دو نیروی محرکه متفاوت هستند که معمولاً یکی از آنها نیروی برق است.

این دو اصطلاح در گروه‌های تخصصی مربوط بررسی و نتیجه بررسی گروه‌ها در جلسه مورخ 1/5/86 شورای واژه ‌گزینی مطرح شد. شورای واژه‌ گزینی فرهنگستان کاربرد «خودروی ون» را با توجه ‌به توضیحات بالا، به‌ همین‌صورت تصویب کرد و در برابر «خودروی هیبریدی»، «خودروی دونیرو» را به تصویب رساند.
 

تماشاخانه

تیلور و یزدانی؛ دو کشتی‌گیری که با هم جنگیدند و تا زمان پایان نبردها، تشک کشتی را ترک نکردند / آیا یک جدال تاریخی تمام شد؟ (فیلم)

دست‌های پشت پرده‌ای که از وزارت نیرو قدرت‌مندترند/ چه کسی پشت ساخت سد فینسک است؟ (فیلم)

فیلم های دیگر