خدمت اجباری سربازی با کدام توجیه منطقی

خدمت سربازی، امروزه تبدیل به دغدغه و شاید کابوسی برای هر جوان ایرانی شده است، دوره و مکانی که قرار بود از پسران جوان مرد بسازد، حالا تمام فکر و ذهن جوانان را مشغول عبور و دور زدن آن کرده است.
 
سایت الف امروز در گزارشی درمورد خدمت اجباری سربازی با درج مطلب فوق نوشت:
 
از کشیدن تمام دندان ها گرفته و طلاق والدین گرفته تا هزار آسیب جسمی به خود، ترفند های جوانان برای گرفتن معافیت شده است.
 
خدمتی که در نهم آبان 1294 تصویب و در زمان رضاخان اجرایی شد، اکنون جز جدایی ناپذیر قوانین ایران شده است و هر جوان مذکر ایرانی اگر شرایط معافیت پزشکی یا سایر معافیت ها را نداشته باشد، باید دو سال از بهترین و شکوفاترین دوران عمر خود را در خدمت سربازی سپری کند.
 
از طرفی دیگر این روزها برای انجام هر کاری از جوان ایرانی کارت پایان خدمت تقاضا می کنند، از ادامه تحصیل گرفته تا کار و ازدواج و وام، گویی این کارت پسران ایرانی را کامل تر می کند. بیشتر سربازان از شرایط کنونی خود راضی نیستند، سربازانی که دارای تحصیلات بالا هستند و حالا باید پست بدهند، ماشین مافوق خود را بشویند و در مقابل همه چیز «بله قربان گو» باشند.
 
نکته دیگری که بخصوص سربازان با تحصیلات دانشگاهی را ناراضی کرده، عدم بکارگیری آن ها در قسمت های مرتبط با رشته تحصیلی است و این سبب می شود که در طی دو سال خدمت سربازی، آموخته های دوران مدرسه و دانشگاه را فراموش کنند.
 
بررسی ها و مطالعات ، بیانگر پیدایش تغییرات و تحولات بسیار اساسی در رویکردها و سازوکارهای سربازی در میان کشورهای مختلف به ویژه کشورهای توسعه یافته می باشد . نقش و تاثیر شگرف فناوری های نوین نظامی الزامات نوینی را در رابطه با فلسفه سربازی پدید آوره است و بسیاری از کشورها با مطالعات تطبیقی و بررسی هزینه های اقتصادی و اجتماعی سبک های سنتی سربازی با سبک های نوین و سنجش هزینه-فایده اقدام به ایجاد تغییرات و تحولات منطقی در خدمت سربازی کرده اند.
 
بررسی خدمت سربازی در دیگر کشورها، آمارهای جالب و قابل تاملی را به ما می دهد، یک مطالعه و بررسی علمی انجام شده در خصوص خدمت نظام وظیفه در 197 کشور جهان می گوید: در 112 کشور جهان (57 درصد کشورهای مورد مطالعه) اساسا سربازی اجباری وجود ندارند.
 
28 کشور سربازی اجباری یک سال و کمتر، 20 کشور سربازی اجباری 18 ماه و یا بیشتر و غیرانتخابی همراه با به کارگیری در امور عملیاتی نظامی دارند. همچنین 14 کشور سربازی انتخابی، 15 کشور از ترکیب نیروهای داوطلب و اجباری و بالاخره 8 کشور صرفا در امور مدنی یا به صورت نظامی غیرمسلح از نیروی سرباز استفاده می کنند.(مرکز پژوهش های مجلس)
 
مهمترین انتقاد منتقدان به خدمت سربازی «اجباری» بودن آن است. منتقدان خدمت سربازی دلایل دیگری مانند طولانی بودن زمان خدمت سربازی، عدم پرداخت دستمزد متناسب با این دوره، وجود تبعیض، ایجاد مشکلاتی در اشتغال، تحصیل و ازدواج را از دلایل مخالفت و انتقاد خود نسبت به خدمت سربازی عنوان می کنند.
 
سردار موسی کمالی جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح در توجیه سربازی اجباری می گوید :راهبرد ما در سربازگیری اجباری، دفاع از مملکت است. کدام جوانی پیدا می شود که در صورتی که سربازگیری حرفه ای شود، حاضر باشد برود سیستان و بلوچستان یا چابهار خدمت کند، اما سربازان وظیفه در تمامی نقاطی که لازم باشد، خدمت می کنند. در جنگ ایران و عراق حدود سه میلیون جوان در قالب سربازی آموزش دیده و به مناطق جنگی اعزام شده اند، حال اگر جنگ شود، چه فردی حاضر است برود و استخدام شود تا به جبهه اعزام شود.
 
سردار کمالی در مورد سربازی حرفه ای گفت: تنها بحث تجهیزات برای سرباز تخصصی مطرح نیست و در کنار آن باید به تهدیدات و بحث های سوق الجیشی یک کشور نیز توجه کرد. یکی از علت های شکست سنگین آمریکا در جنگ ویتنام وجود سربازان اجباری در این جنگ بود. در آن زمان سربازان می گفتند اگر هدف از سربازگیری اجباری، خدمت به کشور است، پس ما در خاک کشور دیگر چه می کنیم که همین موضوع سبب شد آنان به این نتیجه برسند که سرباز حرفه ای و مزدور اجیر کنند.
 
سوالی که همواره مطرح می شود این است که تا چه زمانی می توان خدمت اجباری سربازی را با مدت، قوانین و شرایط فعلی پیش برد؟ و اینکه اگر تهاجمی به کشور شود آیا این سربازان با توجه به پیشرفت زیاد تکنولوژی و ابزارهای جنگی و با دانش جنگی محدود توان مقابله با دشمن را دارند؟ تحلیلگر بلژیکی مرکز مطالعات سیاسی اروپا در پاسخ به این سوال می گوید: سلاح های جدید نظامی فقط توسط سربازان حرفه ای کاربرد پیدا خواهد کرد و نه سربازان وظیفه ای که فقط قرار است به مدت یک سال و یا کمتر خدمت کنند. استفاده از سربازان وظیفه برای به کارگیری تکنولوژی های نوین، ایده خوبی نیست.
 
واقعیت این است که تاریخ مصرف سربازان وظیفه ای که صرفا به ماموریت های خدماتی و نگهبانی و غیرتخصصی به سبک سده های گذشته می پردازند خاتمه یافته است. بررسی این دو سوال و سوال های دیگر کمک زیادی به تجدید نظر در مورد خدمت اجباری سربازی می کند .
 
7 مدل پیشنهادی مرکز پژوهش های مجلس برای جایگزین سربازی
 
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی شهریور ماه امسال با انتشار گزارشی پیش بینی 7 مدل جایگزین سربازی را ارائه کرد. بر اساس گزارش این مرکز 7 مدل جایگزین سربازی عبارتند از:1- الگو و مدل حاکم کنونی 2- الگوی سربازی حرفه ای 3- الگوی سربازی داوطلبی- بسیجی چابک 4- الگوی سربازی علمی تخصصی 5- الگوی خرید خدمت هدفمند 6- الگوی خدمت سربازی یک ساله در دوران صلح 7- الگوی تلفیقی چند جانبه هدفمند.