يكي از موضوعاتي كه در عصر حاضر كانون توجه محافل و مباحث مختلف قرار دارد ،حقوق شهروندي و چگونگي بهره مندي افراد جوامع مختلف از آن است كه به شكل ها و عناوين مختلف از سوي گروهها و سازمان هاي بين المللي و ملي مطرح و جهت گيري رسانه اي را شكل مي دهد.

متاسفانه گاه و بي گاه با بدخواهي ها و كينه ورزي دشمنان ملت ايران، از سوي سازمان هاي بين المللي در خصوص نقض حقوق بشر به ناحق در معرض آماج اتهامات ناروا هستيم كه اين موضوع خود مستمسكي براي برخي گروه هاي سياسي و مخالفين داخلي و خارجي قرار گرفته و به تحليل هاي يك جانبه و غير واقع بينانه از آن دست مي زنند كه به دليل نفوذ منافع جناحي و حزبي از جنبه ي علمي موضوع كاسته شده ، وحب و بغض ها و تعصب ها مانع از درك واقع بينانه ي اين موضوع و حتي ساير مسايل اجتماعي مي شود.

عنوان شهروند معمولاً همراه با واژه ي دولت توأمان مطرح گرديده و پيدايش آن را مي توان مصادف با ظهور نخستين دولت هاي ملي دانست . در هرجامعه اي به ضرورت حكومتي وجود دارد . عموما در ميان تمام جوامع دو گروه عمده را مي توان مورد شناسايي قرار داد. گروه حاكم، كه در حكم رؤساي جامعه هستند و در مقابل ساير افراد جامعه كه ملزم به اطاعت از گروه نخست هستند كه البته هر كدام از دو گروه فوق در جوامع و ادوار مختلف تاريخي عناوين و اسامي گوناگوني را به خود مي گيرند. هر كدام از اين عناوين موجد حقوق و وظايف خاصي مطرح مي كند. در صورتي كه حاكم عناويني چون سلطان، ارباب، خاقان، سلطان و پادشاه داشته باشد، فرمانبران خود را رعيّت مي دانند كه بايستي بي چون و چرا از دستورات شخص حاكم و سيستم حكومتي وي تبعيت كنند. در اين وجه عموماً حاكمان خود را از گوهر و نژاد برتر دانسته خود را ملزم به پاسخگویی به رعیت نمی دانند. اما در نظام هاي قانون مدار برعكس در حالیکه دولت قدرت خود را ناشی از ملت دانسته و در مقابل ملت مسئولیت دارد و در قبال عملكرد خود به نهادهاي مصرح و تعريف شده و نيز به عموم مردم پاسخگوست. شهروند نیز برخلاف رعیت از حقوق و تکالیف متقابل در ارتباط با دولت و حاكميت برخوردار است ازجمله حقوق او می توان: آزادی عقیده ، آزادی بیان ، تساوی در مقابل قانون ، مصون بودن جان ، مال ، مسکن و شغل از تعرض ، تشکیل اجتماعات ، انتخاب شغل دلخواه ،تأمین اجتماعی ، آموزش و پرورش رایگان، حق دادخواهی ، حق تابعیت،حق اقامت را نام برد.

"از نظرگاه قرآن مجيد انسان موجودي است برگزيده از سوي باريتعالي است و خليفه و جانشين او در زمين، داراي جسم و روح بوده و فطرتي خدا آشنا، آزاد، امانتدار خدا و مسئول خويشتن و آگاه به شناخت جهان هستي، مسلط بر طبيعت و زمين و آسمان، وجود آدمي از ضعف و ناتواني آغاز گشته و به سمت كمال و معرفت سير مي كند و بالا مي رود ليكن جز در بارگاه الهي و جز با ذكر ياد او آرام و قرار نمي گيرد. ظرفيت علمي و عملي انسان نامحدود است ، از شرافت و كرامتي ذاتي برخوردار است، حق بهره مندي مشروع از نعم الهي به او داده شده است ولي در برابر خداي خويش مسؤل و پاسخگوست."

در جهان بيني الهي ، انسان همانند ساير موجودات عالم خلقت نيست ، بلكه او از امتيازات خاصي برخوردار است كه نمونه آن به موجود ديگري اعطا نشده است. بنابراين در دين ‎آسماني نه تنها هرگز انسان به دست فراموشي سپرده نمي شود بلكه انسان گرايي واقعي به معناي كمال توجه به رشد و اعتلاي انسان و پرهيز از قرباني كردن او در برابر هر امر ديگر، فقط در اديان الهي وجود دارد .

با يك نگاه كلي و گذرا مي توان سابقه و پيشينه حقوق شهروندي را به زماني كه اولين متن قانون اساسي در ايران نوشته شده مرتبط دانست يعني آن متني كه به عنوان قانون اساسي مشروطه نوشته شده بود كه موادي از اين متن به حقوق شهروندي مربوط مي شد و بعد همين مسائلي كه در متن قانون اساسي مشروطه بعنوان حقوق ملت نوشته شده بود با اصلاحات و اضافاتي در فصل سوم قانون اساسي جمهوري اسلامي تحت همان عنوان حقوق ملت آورده شد. در آذر سال 1361 هم فرمان بسيار مهم و ارزشمندي توسط بنيانگذار فقيد نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران حضرت امام خميني(ره) صادر شد تحت عنوان فرمان هشت ماده اي كه به پاره اي از حقوق شهروندي اشاره مي كرد و به تكاليف متقابل حكومت و مردم مي پرداخت.

در زمان رياست قبلي قوه قضائيه آقاي شاهرودي هم بحث حقوق شهروندي مطرح شد و تحت عنوان لايحه حقوق شهروندي به آن پرداخته شد و در زمان تبليغات انتخابات رياست جمهوري يازدهم باز دوباره بحث حقوق شهروندي را آقاي روحاني مطرح كرده و بعد از پيروزي هم چندين بار به اين موضوع اشاره كردند تا اينكه اخيراً متني تحت عنوان منشور حقوق شهروندي منتشر شده كه حاوي مطالب و نكاتي است كه هم در قانون اساسي آمده و هم در فرمان هشت ماده اي امام خميني (ره) به آن اشاره شده و در قوانين عادي هم بعضاً به آنها پرداخته شده است.

اميدواريم با درايت و تدبير دولت يازدهم مخصوصاً با عنايت ويژه شخص جناب آقاي دكتر روحاني و با دغدغه اي كه در خصوص حقوق شهروندي دارد با تكيه بر اميدي كه در جامعه نسبت به اين دولت وجود دارد با تدبير موانع را بردارد و امكانات و فرصتها را بطور عادلانه در اختيار تمامي شهروندان قرار دهد كه همه احساس كنند تبعيض و بي عدالتي وجود ندارد. به اميد روزي كه جامعه در پرتو برخورداري از حق و آزادي و عدالت احساس رو به رشد و كمال نموده و به رفاه و آسايش و امنيت مورد نظر خود برسد.

منبع: سرای امید

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه