در بیشتر سفرنامهها نام شهر مشهد آورده شدهاست. وجود حرم امام رضا (ع) گواه بر تاریخی بودن این شهر است. بررسیها و کاوشهای باستانشناسی، سابقه سکونت در مشهد را تا بیش از ۲ هزار سال قبل عقب میکشانند؛ با این حال امروز یک سئوال، ذهن مسافر مشهد را به خود مشغول کردهاست. شواهد این سابقه تاریخی کجاست؟
به گزارش
عصر ایران، مشهد یکی از مهمترین شهرهای گردشگری و مذهبی کشور است. گاهی از آن به عنوان پایتخت فرهنگی جهان شیعه یاد میشود. سالانه میلیونها زائر و گردشگر راهی این شهر میشوند. بر همین اساس از گذشتههای دور فرهنگ تاسیس مسافرخانهها و هتلها در مشهد شکل گرفته است اما این شهر هرگز یک شهر سکونتگاهی موقت نبوده و ساکنین آن نسل در نسل در همسایگی امام رضا زیستهاند. اما امروز تعداد کمی از این همسایهها باقی ماندهاند.
با زیاد شدن جمعیت زائرینی که به مشهد میآمدند، استاندار وقت در سال ۱۳۵۴ بر آن شد تا محدوده حرم امام رضا را گسترش دهد. این کار با طرحی از شرکت بوربور و شرکایش آغاز شد. محدوده حرم کمی بزرگتر شد و فضای سبزی آن را احاطه کرد. هرچند تخریبهایی در بافت تاریخی مشهد رخ داد اما هنوز شاکله بافت نابود نشده بود.
در سال ۱۳۷۲ طرحی با نام نوسازی و بهسازی حرم امام رضا، اجرایی شد. این طرح چنان بخشهای زیادی از بافت تاریخی مشهد را در هم کوبید، که گویی هرگز زندگی گذشتهای در این شهر نبودهاست. ساکنان بافت تاریخی مشهد مجبور به ترک خانههایشان شده و در نقاط مختلف شهر جدید مشهد ساکن شدند.
تخریبها در بافت تاریخی مشهد همچنان ادامه دارد اما در جهت گسترش محدوده حرم امام رضا. بلکه این تخریبها در جهت ساخت و ساز برجهای اقامتی و تجاری انجام میشود. در حال حاضر، سرتاسر محدوده حرم را برجهایی بلند احاطه کردهاند. شمایلی عجیب بر شهری تاریخی و البته مذهبی. این ساخت و سازها نقض کامل چندین و چند مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری کشور بودهاست.
عصر ایران گزارشی ویدئویی و مستند درباره عواقب اجرایی شدن طرح نوسازی و بهسازی حرم امام رضا (ع) در مشهد که منجر به نابودی بافت تاریخی شده، ساخته است که میتوانید آن را در ادامه ببینید.