نیازی به بررسی جعبه‌سیاه نیست؛ ناوگان فرسوده را نو کنید!

حوالی ساعت 11 و 30 دقیقه صبح روز سه‌شنبه، یک فروند بالگرد «بل‌205» متعلق به شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران (پنها)، یکی از باسابقه‌ترین شرکت‌های تولید وسایل نقلیه هوایی در کشور، به همراه 8 سرنشین در دریاچه چیتگر (خلیج‌فارس) سقوط کرد. بر اساس گزارش‌های منتشره، در این سانحه متاسفانه 2 نفر جان خود را از دست دادند و دیگر سرنشینان بالگرد نیز به بیمارستان منتقل شده‌اند.

به گزارش روزنامه دنیای خودرو، اگرچه شرکت «پنها» با تایید این خبر اعلام کرده است  کارشناسان این شرکت در حال بررسی زوایای کلی و فنی موضوع هستند اما بررسی‌های  روزنامه «دنیای خودرو» از مشخصات فنی، عملکرد، تاریخچه تولید و فعالیت این نوع بالگردها در کشور نشان می‌دهد مانند دیگر سوانح هوایی کشور، تمام سرنخ‌ها باز هم به یک مساله نخ‌نما برمی‌خورد و آن چیزی نیست جز ناوگان فرسوده!

وضعیت سرنشینان از زبان رئیس اورژانس کشور

پیرحسین کلیوند، رئیس اورژانس کشور در تشریح سانحه بیان کرد: «حادثه سقوط بالگرد در دریاچه چیتگر 2 کشته و 6 مصدوم برجای گذاشته است و همه حادثه‌دیدگان به بیمارستان‌های امام‌خمینی، فیاض‌بخش، چمران و امام‌سجاد (ع)‌ منتقل شدند.»

وی با نام بردن از نورکرم زارعی 54 ساله و نصرالله خلیقی 46 ساله به عنوان جان‌باختگان حادثه از آقایان حمید کرمی، محمدعلی محمدی، عبدالمجید ایران‌دوست به عنوان مصدومان این حادثه نام برد و اعلام کرد تمام این افراد به بیمارستان امام‌خمینی منتقل شده‌اند. وی بیان کرد: «مصطفی قربانی‌حکیم مصدوم و به بیمارستان فیاض‌بخش منتقل شد. همچنین محمد مومنی‌وند و علی زاوشی از دیگر مصدومان بودند که به بیمارستان‌های امام سجاد و چمران انتقال یافتند.»

تشریح سانحه از زبان شاهدان عینی

یکی از شاهدان این حادثه می‌گوید: «در حال کار در ساختمان نیمه‌ساخته بودم که صدای هلی‌کوپتر را در نزدیکی خود شنیدم که درحال کم کردن ارتفاع بود.» وی ادامه می‌دهد: «هلی‌کوپتر تکان‌های زیادی می‌خورد و خلبان برای اینکه به ساختمان‌ها برخورد نکند به سمت دریاچه چیتگر رفت و هر لحظه ارتفاعش کمتر می‌شد تا اینکه به داخل دریاچه سقوط کرد.

لحظاتی پس از سقوط چهار تن از سرنشینان هلی‌کوپتر  روی آب آمدند و یک قایق موتوری خیلی سریع خود را به آنها رساند و پس از نجات آنها دو تن دیگر نیز روی آب آمدند که یکی از آنها که فکر می‌کنم خلبان بود نفس نمی‌کشید.» در ادامه تیم‌های امدادی در محل حاضر و دو تن دیگر را که در کابین گرفتار شده بودند، از آب بیرون کشیدند و همه مصدومان را به بیمارستان  منتقل کردند.

معرفی «بل‌205»

«بل‌205» یک بالگرد ساخت کارخانه «بل‌هلیکوپتر» در کشور ایالات‌متحده آمریکا و کاناداست و در سال‌های 1956 تا 1980 ساخته می‌شد. این بالگرد برای نخستین‌بار در ۲۲ اکتبر ۱۹۵۶ میلادی مورد استفاده قرار گرفت. این هلی‌کوپتر غیرنظامی که یکی از زیرمجموعه‌های ناوگان «هوئی» از تولیدات شرکت «بل» محسوب می‌شود، در بسیاری از کشورهای دنیا در طیف گسترده‌ای از عملیات کاربردی از جمله حمل‌و‌نقل بار، آتش‌نشانی هوایی، سم‌پاشی و بذرپاشی در مزارع بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تاریخچه «بل‌205» در ایران

«بل‌205» یا «شباویز 2 - 75» یک هلی‌کوپتر ابزاری ساخت شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران (پنها) است. ساخت این پرنده  در‌واقع نسخه مهندسی معکوس «بل‌205» است، پیش از انقلاب اسلامی آغاز و نسخه اولیه آن در سال 1998 میلادی معرفی و در همان سال نیز به پرواز درآمد. این هلی‌کوپتر از سال 2002 به‌بعد و به‌طور رسمی در کشور تولید و مورد استفاده سازمان های دولتی و نظامی قرار می‌گیرد.

عملکرد «بل‌205»

«بل‌205» برای حمل 2 خدمه پرواز به همراه 8 تا 9 سرنشین اضافی طراحی شده و قادر است وزنی حدود هزار و 360 کیلو را متحمل شود. طول این بالگرد 12.69 متر، عرض آن 4.5 متر و وزن کلی آن در حالت بدون سرنشین 4 هزار و 103 کیلوگرم است. حداکثر سرعت این پرنده 220 کیلومتر و سرعت معمول آن 205 کیلومتر بر ساعت است. این هلی‌کوپتر دارای بردی 533 کیلومتری و جهشی حدود 8.9 متر در ثانیه است.

و باز هم معضلی به نام فرسودگی!

بالگرد «بل‌205» یا «شباویز 2 - 75» در زمان سقوط حدود 18 سال از عمر خود را طی کرده بود. در کنار آن فشارهای زمان تحریم به حوزه تعمیرات و نگهداری هواپیماها و بالگردها نیز مزید بر علت شد و شرایط را برای حادثه چیتگر رقم زد.

حادثه‌ای که اگر مهارت خلبان از دست رفته آن نبود، به جای سقوط در دریاچه، به انفجار بالگرد روی زمین منجر می‌شد و امروز آمار کشته‌های آن به 8 نفر می‌رسید.

زنگ خطر نوسازی ناوگان فرسوده، بار دیگر به صدا درآمده است. موضوعی که اهمال در آن مانند این سانحه، موجب از دست رفتن سرمایه‌های نخبه و کارکشته کشور خواهد شد.