بهمن 95/ پلاسکو در آتش

عصر ایران- هر چند واقعه آتش سوزی ساختمان پلاسکو در تهران در نیمروز پنج شنبه 30 دی 1395 رخ داد اما این تازه آغاز حریق بود و تا یک هفته بعد همچنان در لهیب آتش می سوخت و از این رو می تواند مهم ترین واقعه بهمن لقب بگیرد. زیرا در تمام بهمن ماه همه جا حرف از ساختمان پلاسکو بود و به بهانه آن همه عرصه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی متأثر شدند.

مهم ترین پرسش که هم از زبان کارشناسان مطرح می شد و هم از جانب مردم این بود که اگر فروریزی و آتش سوزی یک ساختمان 17 طبقه می تواند تا این اندازه فاجعه آفرین و خسارت زا باشد و ابعاد ملی به خود بگیرد یک زلزله با بزرگای 7 ریشتر با تهران چه خواهد کرد؟

آتش سوزی ساختمان پلاسکو با موضوعات مختلف گره خورد و هر که از زاویه ای به آن پرداخت.

 رسانه رسمی که از طریق شبکه خبر به پوشش زنده اطفای حریق پرداخته بود اصرار داشت بر قدیمی و کهنه بودن این ساختمان تجاری تأکید کند تا گردی بر دامان شهرداری تهران یا بنیاد مستضعفان که مالک اصلی ساختمان پس از مصادره پلاسکوست ننشیند و بیشتر تبلیغات متوجه آتش نشانانی شد که در ساختمان گرفتار شده و زنده زنده سوخته بودند.

سید محمد بهشتی از صاحب نظران معماری و میراث و هویت فرهنگی اما نوشت: « ساختمان پلاسکو فقط سرآغاز ساخت بناهای بلند نیست. بلکه از آغاز تولد تا مرگ، آیینه وجوه مختلف بحرانی است که چند دهه است با آن دست به گریبانیم: مدرنیزاسیون تقلبی، سودازدگی، گریز از مسؤولیت نسبت به حقوق شهروندی، خلأ تربیت شهری، کوته بینی و سهل انگاری و زیاده خواهی و خلاصه همه چیزهایی که فریاد می زند مصیبت پلاسکو می تواند آغازگر دومینویی از فاجعه باشد.»

هشدار او هنگامی جدی تر در نظر آمد که یادآور شد: « بی شمار بنای بلند در فاصله ای کوتاه پس از پلاسکو و در فقدان روشن بینی نظری و علمی کافی یک به یک قد بر افراشتند.تصورش هم مضحک است که ایران در بین 200 کشور دنیا رتبه یازدهم را در احداث بناهای بلند مرتبه داشته باشد و نام تهران پس از نیویورک، سنگاپور، هنگ کنگ و شیکاگو با فاصله کمی بالای جدول دیده شود در حالی که نمی دانیم در زمینه امنیت و مقاوم سازی یا تعمیر و نگه داری و آینده نگری حایز رتبه صد و چندم هستیم.»

تصادم دیگر پلاسکو با سیاست این بود که این ساختمان را که در آغاز دهه 40 خورشیدی دومین یا سومین ساختمان بلند مرتبه تهران به حساب می آمد حبیب الله القانیان پایه گذاشت؛ سرمایه دار یهودی که کوتاه زمانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در 19 اردیبهشت 1358 اعدام شد.

 اموال او از جمله همین ساختمان را بنیاد مستضعفان مصادره کرد و به این خاطر این شایعه درگرفت که اگر مالک آن غیر بنیاد بود زور شهرداری به آن می رسید و مدیریت ساختمان را وادار به ایمن سازی می کرد و جدای آن نیز این نکته که اگر این ساختمان مصادره ای نبود هم آیا 40 سال به همان صورت نگاه داشته می شد؟

خبرگزاری اصول گرای فارس برای کاهش فشار به شهردار تهران بخشی از صحبت های باقر قالیباف در جلسه هفتم اردیبهشت 93 را منتشر کرد که در آن می گوید:

«ما اگر همین الآن اماکنی را که شرایط ایمنی را رعایت نمی کنند پلمب کنیم دادِ همه درمی آید و می گویند در این بحران اقتصادی و بیکاری شهرداری می خواهد چوب لای چرخ دولت بگذارد. اگر هم نبندیم فردا دوباره آتش می گیرد و دو سه نفر می میرند و می گویند چرا شهرداری کاری نکرده و آیا خواب بوده؟...مثلا شما اگر وارد ساختمان پلاسکو شوید وحشت می کنید... بالاخره به من بگویید من چه کار کنم؟ ببندم یا نبندم؟»

این موج و انتقاد ها و گردن این و آن انداختن ها هم فرونشست هر چند انتظار می رود در همین هفته و در نخستین روزهای کاری سال جدید با انتشار گزارش رسمی کمیته رسیدگی به حادثه پلاسکو دوباره بحث هایی درگیرد اما به هر رو بیشترین زیان به خانواده های آتش نشانان وارد شد که سرپرستان جوان خود را از دست دادند و به بنگاه ها و مغازه هایی که سوختند هر چند که در فقره اخیر کارهایی برای انتقال آنان به مجتمع تجاری نور متعلق به دانشگاه امام صادق صورت گرفته است.

خبر مهم دیگر نیز بیرون از حوزه سیاست رخ داد هر چند که تصمیمات اهل سیاست در بروز آن بی تأثیر نبوده است: بحران زیست محیطی در خوزستان. علت اصلی را کارشناسان خشک شدن 70 درصد تالاب هورالعظیم اعلام کردند چون مانند فیلتری برای زیست بوم این خطه عمل می کرد و در بقایای خود عمل می کند. حجم عجیب ریزگردها اما این بار چنان وسیع بود که در ترکیب با رطوبت هوا لایه ای از گِل و خاک بر تأسیسات  و شبکه برق استان نشاند و برق را در مناطقی قطع کرد.
 
خبر دیگر بهمن که ارتباط مستقیمی با سیاست دارد  پیام محمود احمدی نژاد است که چون این روزها شاهد تحرکات یا تحریکات او هستیم یادآوری آن جالب تر به نظر می رسد. او در پیام خود که به صورت توییت منتشر شد تصریح کرده بود: «از هیچ فرد، جناح، حزب یا گروهی حمایت نکرده و نخواهم کرد. این موضع قطعی و غیر قابل تغییر اینجانب است.»

 این «موضع غیر قابل تغییر و قطعی» البته این روزها خود را در قالب حمایت از حمید بقایی و تکاپوی عبوردادن او از فیلتر شورای نگهبان، نشان می دهد.

 مهم ترین چهره سیاسی بین المللی در بهمن ماه اما بدون تردید دونالد ترامپ رییس جمهوری متفاوت آمریکا بود که زودتر از آنچه تصور می شد برای تحقق وعده های جنجالی خود دست به کار شد و در نخسنین گام فرمان منع صدور ویزا برای اتباع 7 کشور مسلمان و از جمله ایران را امضا کرد اما در داخل آمریکا و از جانب دستگاه قضایی هم به چالش کشیده شد و دو ماه بعد اکنون او را با گرفتاری های تازه رو به ساخته است...