سیزدهم آبان نه‌تنها روز دانش‌آموز است بلکه مناسبت‌های دیگری را در حافظه دارد. مهم‌ترین‌شان تسخیر سفارت امریکاست که بر داخل و خارج ایران تاثیر گذاشت و نسبت ما را با دنیا عوض کرده. نمایشی و برای تشریفات نیست که روزنامه‌ها هر سال به آبان که می‌رسند پرونده «لانه» را رو می‌آورند و با مصاحبه و مقاله حمله به سفارت امریکا و گروگانگیری را وامی‌کاوند. در این ماجرا حقایقی نهفته است که فهم‌شان کمک می‌کند تا موقعیت امروز را بشناسیم.

اعتماد نوشت: اما متاسفانه این بازگشت به گذشته خالی از غرض نیست و معمولا آمیخته با سیاسی‌کاری است. چون غرض آمد، هنر پوشیده شد... نیز، گاهی بازخوانی تاریخی را با دعواهای امروز درمی‌آمیزیم. در واقع خیلی‌ها در مناسبت سیزدهم آبان مترصد فرصتی هستند که از دانشجویان سابق/ مسوولان لاحق اعتراف به اشتباه بگیرند و آنها را از نظر سیاسی و روانی تحت فشار قرار دهند تا از گذشته خود عذر بخواهند و مثلا از امیرانتظام و دوستانش که در این ماجرا آسیب دیدند، حلالیت بطلبند.

توبه و عذرخواهی فی نفسه جزو فضایل اخلاقی به حساب می‌آیند اما در تحلیل سیاسی فایده‌ای ندارند، اعتباری هم برای کسی نمی‌آورند. شوربختانه سیزدهم آبان تبدیل به تصفیه حساب سیاسی هم شده است. برای اینکه فلان جریان سیاسی بتواند حال اصلاح‌طلبان را بگیرد، سریع، پرونده بالا رفتن از دیوار سفارت را روی میز می‌گذارد و ماجراجویی دانشجوها را مطرح می‌کند.

یک اتفاق دیگر هم در این میان می‌افتد که بیش از آنکه ارزش سیاسی/ تاریخی داشته باشد جنبه روانی دارد. خیلی از دست‌اندرکاران لانه برای اینکه شانه از بار ملامت خالی کنند، سفت و سخت از کار خود دفاع می‌کنند و صفر تا صد کار خود را ضروری و مهم برمی‌شمرند. مادامی که ما نتوانیم تاریخ را فراسوی نیک و بد مرور کنیم و نتوانیم منافع ملی را از تمناهای فردی و جناحی منتزع کنیم از مرور تاریخ هم بهره‌ای جز رقابت و مقابله نمی‌بریم.

اتفاقات تاریخی را نباید به مناسبات قدرت تقلیل داد و از آنها بهره‌برداری جناحی کرد. خصوصا اتفاقی به این عظمت که مسیر تاریخی انقلاب و نظام را تغییر داده، چیزی نیست که بشود با اغراض سیاسی رازش را دریافت. خوب یا بد، این طرفی یا آن طرفی، موافق یا مخالف این قضیه مهم است و اگر نتوانیم حقیقتش را تمام و کمال دریابیم، نمی‌توانیم مناسبات امروزی را دریابیم.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه