سال 1947 «كميته بررسي فعاليت‌هاي ضد آمريكايي» آغاز به كار كردكه در نتيجه آن ليست سياهي تهيه شد كه تعداد زيادي از هنرمندان برجسته را از فعاليت‌هاي هنري منع مي‌كرد.

ليست سياه هاليوود، كه البته بعدها افرادي كه در شاخه‌هاي هنري غير از سينما مشغول بودند را نيز دربرگرفت، فهرستي بود از فيلمنامه‌نويسان، بازيگران، كارگردانان، موسيقي‌دانان و ديگر فعالان حرفه‌اي عرصه هنر در آمريكا كه به دليل عقايد سياسي و يا مشكوك بودن به داشتن عقايد سياسي ناسازگار با دولت آمريكا، از كار بركنار شدند.

«بهانه» جلوگيري از فعاليت اين افراد، عضويت فرضي‌شان در حزب كمونيست آمريكا و يا همفكري آنها با اين حزب، همراهي با فعاليت‌هاي سياسي آزاديخواهانه و يا انسان‌دوستانه و يا عدم‌ همكاري در تحقيقات پليس فدرال براي بررسي فعاليت‌هاي افراد مظنون بود. عده‌اي صرفاً به اين دليل كه نامشان در مكان و يا زمان خاصي شنيده شده بود از كار منع شدند.

بررسي گذشته نه‌چندان دور دولتي كه مدام دم از دمكراسي مي‌زند و خود را گل سر سبد دمكراسي‌‌خواهي مي‌داند بسيار مفيد است و درواقع خود، اين دمكراسي را به بهترين نحو توصيف مي‌كند. آيا حقيقتا علت برخورد شديد با هنرمندان شاغل در هاليوود اين بوده كه عده‌اي از آنها زماني عضو حزب كمونيست بودند؟ مروري بر آنچه در سال‌هاي بعد رخ داد، نشان مي‌دهد كه هدف فقط اين نبود كه انديشه چپ‌گرايي از هاليوود رخت بربندد، بلكه مك‌كارتيسم حذف نوع نگاه مخالف با سياست هاي آمريكا را نيز دنبال مي‌كرد.

نخستين ليست سياه سيستماتيك هاليوود در 25نوامبر سال 1947 تهيه شد، يك روز پس از آنكه 10نويسنده و كارگردان به دليل شهادت ندادن در برابر كميته بررسي فعاليت‌هاي غيرآمريكايي به «توهين به كنگره» متهم شدند. گروهي از مجريان استوديوها، كه تحت حمايت «انجمن سينماي آمريكا» فعاليت مي‌كردند، حكم اخراج اين 10 نفر، كه به «10مرد هاليوود» مشهور شدند، را اعلام كردند.

در 22 ژوئن 1950 جزوه‌اي به‌نام «كانال‌هاي سرخ» منتشر شد كه نام 151 نفر از فعالان حرفه‌اي هنر را در خود داشت و آنها را فاشيست‌هاي سرخ و هوادارانشان» مي‌ناميد. چيزي نگذشت كه اغلب كساني كه از آنها نام برده شده بود به همراه گروه ديگري از هنرمندان از فعاليت در عرصه هنر منع شدند. با اينكه در سال 1960 وقتي «دالتن ترمبو»، يكي از 10 مرد هاليوود كه اظهار پشيماني و توبه نكرده بود، به‌عنوان فيلمنامه‌نويس فيلم‌هاي «اسپارتاكوس» و «مهاجرت دسته‌جمعي» در مجامع عمومي ظاهر شد، ولي كماكان تعداد زيادي از افراد ليست‌ سياه تا چندين سال پس از آن از هر گونه فعاليتي در حرفه خود منع شده بودند.

پس از پيروزي حزب جمهوريخواه در انتخابات كنگره سال 1946، كه منجر به تسلط قدرتمند اين حزب بر كنگره و سنا شد، سياستمداران محافظه‌كار اين حزب بر تصميم‌گيري‌هاي دولت آمريكا در زمينه‌هاي مختلف بيش از پيش تأثيرگذار شدند. در اكتبر سال 1947 تعدادي از افرادي كه در هاليوود مشغول به كار بودند به كميته بررسي فعاليت‌هاي ضد آمريكايي فرا‌خوانده شدند. كميته‌اي كه ظاهراً براي تجسس و پيدا كردن عواملي كه محرمانه به تبليغات سياسي مخالف در فيلم‌هاي آمريكايي مي‌پرداختند، تشكيل شده بود. بسياري از چهره‌هاي برتر هاليوود، ازجمله «جان هيوستن» كارگردان و «همفري بوگارت» و «لورن باكال» بازيگر، كميته‌اي تشكيل دادند و با تكيه بر اصلاحيه اول قانون اساسي آمريكا به واشنگتن رفته و به حمله دولت به سينما اعتراض كردند.

از 43 نفر فراخوانده شده به كميته بررسي فعاليت‌هاي غيرآمريكايي 19 نفر از شهادت دادن سر باز زدند. 11 تن از اين 19نفر به كميته فراخوانده شدند. از اين 11 «شاهد متخاصم» يكي از آنها، نمايشنامه‌نويس و شاعر برجسته مهاجر، «برتولت برشت»، براي پاسخ دادن به سؤالات كميته انتخاب شد.

10نفر ديگر با تكيه بر حقوقي كه در اصلاحيه اول در زمينه آزادي بيان و گردهمايي به آنها داده شد از شركت در جلسه سرباز زدند. سؤالي كه بنا بود از آنها پرسيده شود از اين قرار بود: «آيا شما عضوي از حزب كمونيست هستيد و آيا هرگز عضو اين حزب بوده‌ايد؟» عضويت در حزب مزبور هرگز در آمريكا غيرقانوني نبود و درواقع همه اين افراد زماني عضو اين حزب بوده و اغلب آنها هنوز عضويت داشتند. اين 10 نفر رسماً به توهين به كنگره محكوم شده و بررسي پرونده آنها بر عهده مجلس نمايندگان گذاشته شد. در اين‌ميان، در همان حين كه بررسي‌ها هنوز درحال پيگيري بود، عده‌اي از كساني كه در صنعت سينما فعاليت مي‌كردند به همراهي با كميته و جدا كردن خود از اين افراد «مظنون و خيانتكار» پرداختند.

«اريك جانستن»، رئيس وقت انجمن سينماي آمريكا، اظهار داشت كه هرگز چنين افرادي را «به كار نخواهد گرفت چون اين افراد نفاق‌افكن هستند و من هرگز نمي‌خواهم كه افرادي از اين قماش در عرصه هنر فعاليت كنند.» بسياري از افراد فعال در هاليوود از جمله «رونالد ريگان»، كه در آن زمان بازيگر درجه دو هاليوود و رئيس صنف بازيگران سينما بود و چنانكه مي‌دانيم بعدها دو دوره رياست جمهوري آمريكا را قبضه كرد و «والت ديزني» در برابر كميته بررسي فعاليت‌هاي غيرآمريكايي شهادت دادند كه تهديدي كه اين افراد براي صنعت سينما ايجاد مي‌كنند تهديدي جدي است.

بازيگري به نام «اي‌دالف‌منجو» اظهار داشت: «اگر اينها جادوگر باشند من شكارچي جادوگران خواهم شد. من سرخ‌ها را به دام خواهم انداخت، دوست دارم همه را به جايي كه تعلق دارند، يعني روسيه، بفرستم.» اغلب استوديوهاي فيلمسازي براي نشان دادن هماهنگي با تجسس‌هاي مجلس نمايندگان دست به كار ساخت فيلم‌هاي ضدكمونيستي شدند كه از جمله آثار مشهور اين دوره مي‌توان به «جيم مك‌لين بزرگ» با بازي «جان وين»، «خيانت‌كار» و «تهديد سرخ» اشاره كرد. تنها استوديويي كه چنين فيلمي نساخت ، استوديوي «يونيورسال- اينترنشنال پيكچرز» بود.

در هفدهم نوامبر 1947 صنف بازيگران آمريكا با راي‌گيري تصميم گرفت كه تمامي اعضايش تعهد ضدكمونيستي بدهند. هفته بعد، در 24 نوامبر، مجلس نمايندگان با راي 346 به 17، احضاريه عليه ده مرد هاليوود مبتني‌بر توهين آنها به كنگره را تصديق كرد. روز بعد جانستن در نيويورك اعلاميه‌اي خواند كه براساس آن اين ده نفر از سينما اخراج شده و هرگز دوباره قادر به فعاليت هنري نخواهند بود مگر اينكه از اتهام توهين تبرئه شوند و قسم بخورند كه دست از اعتقادات خود برداشته‌اند. اكنون ديگر ليست سياه اجرايي شده بود.

كميته بررسي فعاليت‌هاي ضدآمريكايي نتوانست مداركي به دست آورد كه بر تبليغات كمونيستي در هاليوود دلالت كند، ولي صنعت سينما به كلي دگرگون شده بود. در سال 1948، 204 نفر از فعالان حرفه‌اي هاليوود نامه‌اي امضا كرده و به ديوان عالي دادند و از ده مرد هاليوود دفاع كردند، ولي ديوان عالي از خواندن آن سر باز زد. در سال 1950 اين ده نفر به يك سال زندان محكوم شده و مجازات‌شان اجرا شد. در سپتامبر 1950 يكي از اين ده نفر، كارگرداني به نام «ادوارد دميتريك»، در ملاء عام اعلام كرد كه زماني اعتقادات كمونيستي داشته و حاضر است عليه ديگراني كه به ادعاي او زماني كمونيست بوده‌اند شهادت بدهد.

فورا او را از زندان آزاد كردند و پس از حضورش در كميته در سال 1951 و شرح عضويت مختصرش در حزب مزبور و ارائه فهرستي از افراد خاطي عضو حزب دوباره به صحنه سينما بازگشت. بقيه خاموش ماندند و تا سال‌هاي سال نتوانستند هيچ فعاليت هنري‌اي داشته باشند. «آدرين اسكات»، تهيه‌كننده 4 فيلم دميتريك، يكي از كساني بود كه دميتريك از آنها نام برده بود و ديگر هرگز نتوانست تهيه‌كننده يك فيلم بلند باشد و تا سال 1972 مطلقا هيچ فعاليتي در سينما نداشت.

از 204 نفري كه به ديوان عالي نامه نوشته بودند، 84 نفر نيز وارد ليست سياه شدند. همه به شدت تحت تاثير اين شرايط قرار گرفتند و بوگارت كه يكي از برجسته‌ترين اعضاي كميته اصلاحيه اول بود مجبور شد مقاله‌اي بنويسد و همفكري خود با اين جريان را تكذيب كند. در سال 1951 تمام كساني كه در شبكه CBC مشغول به كار بودند بايد به اداي سوگند وفاداري تن مي دادند.

كمي بعد ليست سياه بسيار گسترش يافته و افراد بي‌شماري را دربرگرفت. عده ديگري از اين افراد نيز عليه همكاران خود شهادت دادند كه در ميان آنها «اليا كازان» كارگردان مشهور و «باد شولبرگ» فيلمنامه‌نويس، بدون ذره‌اي بي‌ميلي شهادت‌هايي دادند كه به بسياري از هنرمندان آسيب رساند.

آنها با همكاري يكديگر گرايش‌هاي سياسي هنرمندان را آن‌چنان تشريح مي‌كردند كه باعث شد بسياري از هنرمندان حرفه‌اي برجسته و دوستان سابق‌شان مجبور به ترك آمريكا و رفتن به مكزيك و يا اروپا بشوند. به تدريج ليست سياه، كساني كه هيچ فعاليت سياسي‌اي نداشتند را نيز دربرمي‌گرفت و در شهادت‌ها به دلايل خجالت‌آوري استناد مي‌شد. يكي از شهود به خاطر داشت كه «لايونل استندر»، كه تا آن زمان در ده مجموعه تلويزيوني فعاليت كرده بود، در فيلمي در نقش بازيگري در هنگام انتظار براي رسيدن آسانسور با سوت آهنگ «انترناسيونال» را زده است و استندر، كه هيچ فعاليت سياسي‌اي در سابقه خود نداشت، ديگر هرگز نتوانست در عرصه هنر فعاليت كند. «گري كوپر» نيز از جمله كساني بود كه عليه همكاران خود شهادت داد.

منبع:همشهری آنلاین

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه