از سوی دیگر فرضیه هایی هم وجود دارد که از وجود رابطه میان کشند قرمز و وقوع زمین لرزه سخن می گوید و همین موضوع نیز در کنار وضعیت غم بار اکوسیستم آبی خلیج فارس و دریای عمان، دلهره خاموشی را به دل مردم منطقه می اندازد.

مهر: خلیج فارس و دریای عمانی را که با آبهای آبیش می شناختیم مدتی است که دیگر آبی نیستند. در ساحل که قدم می زنی تا چشم کار می کند دریایی می بینی که از سرخی به قهوه ای می زند و به جای بوی شوری و گرمای آبهای جنوب تعفن استمام می کنی.
به گزارش خبرنگار مهر، اما حقیقت چیز دیگری است. این دریای خون در واقع پدیده "کشند" قرمز آبهای جنوبی ایران است که از سال 1369 تا کنون در این منطقه رخ نداده بود و اینک از هفتمین روز مهر ماه امسال بر اثر تکثیر و شکوفایی سریع "فیتوپلانکتونی" از جنس Cochlokinium که یک " دینوفلاژله پلانکتونی " و دارای " کلروپلاست "های زرد، سبز تا قهوه ای است و به رنگ قهوه‌ای متمایل به قرمز آشکار می‌شود در آبهای سواحل جنوبی ایران پدید آمده است.

وسعت کشند قرمز در بخش ایرانی خلیج فارس از جاسک تا جزیره کیش امتداد یافته و حتی در شارجه واقع در امارات متحده عربی و مسقط در عمان پیشروی کرده است.

تحقیقات مرکز ملی اقیانوس شناسی در مورد Cochlokinium که از گروه جلبکهای زیان آور یا Harmful Algal Bloom است نشان می دهد که این فیتوپلانکتون دارای سم عصبی neurotoxin است و بر انسان تاثیری ندارد اما غلظت زیاد آنها سبب مصرف زیاد اکسیژن محلول در آب شده و نابودی تعداد زیادی از جانداران دریایی همچون خیار دریایی، صدفها، ستاره‌های دریایی، مرجانها، لاک پشتها و ماهیان را رقم زده و می زند.

در اثر این پدیده زیست محیطی تعدادی لاک پشت‌ دریایی در حوالی ساحل بندر لنگه تلف شده‌اند. مرجانهای بخش شمالی جزیره لارک، جنوب شرقی جزیره قشم و شرق جزیره فارور از بین رفه اند. تعداد زیادی از مرجان‌های شاخ گوزنی جزایر کیش، لارک و قشم هم بر اثر خفگی و کاهش نور سفید شده‌اند و به دنبال آن نرمتنان و بی‌مهرگان دریایی هم جان خود را از دست داده اند.

مرگ تعداد بی شماری ماهی در خلیج فارس و دریای عمان (تا 24 آبان، 6 تن در استان هرمزگان و 400 تا 600 تن در امارات متحده عربی) که در واقع خوراک اصلی مردم این مناطق را تشکیل می دهد از همان ابتدای ظهور کشند سبب بروز موجی از ترس در میان ساکنان و مسافران جنوبی ایران شد. مبادا که مصرف ماهیهای جنوب سلامت آنان را تهدید کند. این موج وحشت با بروز همین پدیده در سواحل امارات متحده عربی و کویت و ممنوع شدن صید ماهی و مصرف ماهیان آن منطقه شدت بیشتری گرفت.

با این حال مدیرکل محیط زیست استان هرمزگان در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: از زمان وقوع پدیده کشند بررسیهای فراوانی بر روی کسانی که بر اثر استفاده ماهی به مراکز درمانی بهداشتی مراجعه می کنند انجام شده که نتایج نشان می دهد هیچ عارضه حادی مبنی بر سمی بودن این جبلک ها دیده نشده است.

مهندس کتال محسنی با تاکید بر اینکه کشندها به هیچ وجه سمی نیستند و تا کنون تولید سم و عارضه ای در انسان برای آنها مشاهده نشده است اما مضر هستند عنوان کرد: بسیاری از افراد به دلیل احساس تهوع، سرگیجه، سردرد و برهم خوردن تعادل بهداشت روانی که بر اثر استشمام بوی نامطبوع و متعفن متلاشی شدن این جلبکها بوجود آمده است به پزشک مراجعه کرده اند.

اما همانطور که گفته شد دلیل بروز چنین عوارضی در آنها ترشح زیاد ایجاد شده بر اثر متلاشی شدن و چسبیدن لاشه جلبک ها به هم هستند. متلاشی شدن جلبکها شرایط را برای فعالیت "میکروارگانیسمها" فراهم می کند و محیط به شدت بوی گاز H2S یا همان تخم مرغ گندیده می دهد که سبب بروز چنین حالتهایی را در فرد می کند.

کتال محسنی فرضیه سمی بودن عامل این پدیده را رد کرد و یادآور شد: فعالیتهای ما و دامپزشکی استان همسو است. گونه شناسایی شده از نوع غیرسمی اما مضر است که با کاهش اکسیژن محلول و رسوب یک نوع ماده ژلاتینی سبب مرگ و میر آبزیان می شود و از آنجایی که هیچ تولید سمی در جلبک ها مشاهده نشده هیچ دلیلی برای منع مصرف میگو و ماهی وجود ندارد.

از سوی دیگر امید صدیقی، مدیرکل دفتر اکوبیولوژی دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز با اشاره به اینکه کشند قرمز خلیج فارس و دریای عمان گونه ای مهاجم است می گوید: تحقیقات نشان می دهد پدیده کشند تهدیدی جدی برای سلامت محیط زیست خلیج فارس و دریای عمان است و بر دوکفه ها و صدفها اثر سمی دارد اما تاثیر سمی بودن آن بر روی ماهیها و انسان به اثبات نرسیده است.

مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی خلیج فارس به دنبال مشاهده این پدیده با همکاری گروه زیست شناسی دانشگاه شهید بهشتی هم مطالعاتی بر روی شناخت گونه ایجاد کننده پدیده و شرایط آن از نظر کمیت و سایر مشخصه ها انجام دادند و پس از جمع آوری نمونه و آنالیز اولیه و شناسایی آن از سوی مراجع معتبر بین المللی اعلا کردند: طبق اطلاعات به دست آمده گونه مورد نظر از خانواده "دینوفلاژله‌ها" بوده و خاصیت سمی از راه قابل انتقال به انسان (به واسطه مصرف ماهی) ندارد. علت مرگ و میر آبزیان هم کاهش اکسیژن در لایه های مختلف آبی و تشکیل لخته حاصل از این ارگانیسم روی آبشش ماهیان است.

این در حالی است که دکتر کهرم یکی از چهره های برجسته در عرصه محیط زیست معتقد است: نمی توان با قاطعیت در مورد عدم انتقال مواد سمی که جلبکها تولید می کنند و به بدن جانداران دریایی از جمله ماهیها وارد می شود.

این استاد دانشگاه در ادامه گفت: باید واژه "انتقال" را با دقت بیشتری تعبیر کرد و همه ابعاد آن را مد نظر قرار داد و آنگاه در مورد بی خطر بودن جبلک ها برای انسان هم اظهار نظر کرد.

این زیست شناس همچنین تصریح کرد: کشندهای قرمز در واقع جلبکهایی هستند که به دلیل بروز فاضلابها و مواد زائد به داخل آب به مرحله بلوم (Bloom) یا شکوفایی رسیده اند. آنها در وضعیت بلوم مواد زائدی تولید می کنند که سمی هستند. این مواد سمی شاید در تحقیقات آزمایشگاهی خطرناک نباشند اما در بزرگ نمایی بیولوژیکی می تواند اثرگذار باشد.

برخی از ساکنان بندر عباس هم عنوان کردند که در ابتدای ظهور کشند قرمز عده ای از صیادان ماهیهایی را که در اثر کشند بیجان شده بودند دانسته و نادانسته با صید خود به ساحل می آوردند و مردم هم از آنها استفاده کردند که باعث بروز مسمومیت غذایی، تهوع و سرگیجه در مصرف کنندگان شد. اما مسئولان معتقدند که این مسمومیتها به هیچ وجه ربطی به سمی بودن جلبکها ندارد.

در این باره عضو هیئت علمی پژوهشکده اقیانوس شناسی کشورکه بر روی این فرضیه کار می کند می گوید: عوامل طبیعی از جمله شدت نور، درجه حرارت و همچنین عوامل انسانی که شامل تخلیه فاضلابهای بهداشتی، پساب کارخانه ها وصنایع ساحلی به محیط زیست ونواحی ساحلی از مواردی است که در شکوفایی جلبکی نقش دارند اما فرکانسهای فراوان زمین لرزه در بندر لنگه که ارتباط مستقیم با کلروفیل A (عامل به وجود آورنده پدیده کشند قرمز) موجود در آب دارد سبب شده تا ما بیش از پیش بر روی وجود رابطه میان پدیده کشند و وقوع زمین لرزه متمرکز شویم.

دکتر حمیدرضا رضایی با اشاره به اینکه پدیده کشند قرمزبه دنبال تغییرات آب وهوای از جمله وزش باد و کاهش درجه هوا در بستر نهفته شده اما با ایجاد شرایط محیطی مناسب مجدداً فعال می شود یادآور شد: بسیاری از محققان بر این باورند که ارتباط معنی داری بین افزایش میزان " کلروفیل " نوع A با فرکانس وقوع زمین لرزه در کف دریا وجود دارد که وقوع بیش از 200 زمین لرزه طی سه ماه اخیر خود به گونه ای موید این نظریه است به همین دلیل هم ما در تلاشیم تا با ثبت و جمع آوری اطلاعات ماهواره ای فرکانسهای مربوط به زمین لرزه در این مورد به یک جمع بندی قابل استناد برسیم البته متاسفانه مراکز لرزه نگاری ایران به دلایل امنیتی تنها فرکانسهای زمین لرزه ها بالای 4 ریشتر را در اختیار ما قرار می دهند و برای دریافت فرکانسهای زیر 4 ریشتر باید از مرکز اطلاعات لزره نگاری آمریکا استفاده کنیم که این موضوع هم روند تحقیقات ما را کند و در برخی مراحل غیرممکن می کند.

به هرحال واقعیت این است که کشند قرمز اگر سمی خطرناک هم نباشد به شدت بر وضعیت آبهای جنوبی کشور تاثیر گذاشته و رویای قدم زدن کنار ساحل و تنی به آب شور دریای جنوب زدن را تبدیل به کابوس کرده است. این روزها به ساکنان سواحل جنوبی و به خصوص توریستها توصیه می شود از آب ‌تنی در آب خلیج فارس پرهیز کنند چرا که بر اثر خروج رادیکال آزاد اکسیژن و ترکیب آن با آب، عنصر ازن تولید می‌شود که سبب سوختگی و تحریک پوستی افراد می شود.

همه این حرفها آدم را به یاد هیولاهای افسانه ای دریاها می اندازد که پس از تحمل سر و صداهای فراوان سرانجام از خوابی طولانی بیدار می شود و ناگهان آرامش دریا و ساکنانش را قربانی می کند.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه