عصر ایران ؛ نهال موسوی - در دو هفته گذشته بیش از 200 فیلمساز طی نامهای خطاب به رئیس جمهور، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و سرپرست سازمان سینمایی خواستار لغو "پروانه ساخت" برای تولید فیلم شدند.
این اقدام روندی رو به جلو برای سینمای ایران است به دلیل اینکه در هنر-صنعت سینما قطعا فیلمسازان اولین حلقه تولید فیلم هستند ولی با وجود شورای که به فیلم پروانه ساخت می دهد عملا این حلقه اول منوط به اجازه آنها تعریف میشود.
پروانه ساخت فیلم سینمایی سازوکاری بسیار قدیمی در سینمای ایران است که در کنار پروانه نمایش، ابزار مدیریت و کنترل سینمای ایران بوده است.
این پروانه تا پیش از ظهور سینمای دیجیتال کارکرد ویژهای داشت و به ویژه تا دهه هفتاد که عمده ابزارهای سینما در اختیار بنیاد سینمایی فارابی بود، عدم برخورداری از این پروانه، به منزله عدم ارائه تجهیزات به فیلمساز و در نتیجه عدم ساخت فیلم بود.
مسئله صرفاً ابزارها نبود، بلکه متریال فیلمسازی از جمله نگاتیو ارزان نیز از دریچه فارابی در اختیار سینماگران قرار می گرفت.
در کشورهای توسعه یافته هم هیچگاه برای ساخت فیلم پروانهای صادر نمیشود، بعد از ساخت فیلم شورایی درباره شکل نمایش و یا ردهبندی سنی مناسب با مخاطب آن تصمیم می گیرد.
جمعه شب در برنامه میزانسن شبکه شما، بهروز افخمی و محسن امیریوسفی هم در مقابل هم نشسته و به وجوه مثبت و منفی این اقدام اشاره کردند و انصافا معلوم نمیشد که کدام موافق حذف و کدام مخالف آن است، یعنی با توجه به پیچیدگیهای سینمای ایران بنابر موقعیتهای مختلف هرکدام به نکاتی اشاره می کردند که قرار بود در رد نظر مقابل باشد اما در تائید او بود!
بعدتر علیرضا داوودنژاد هم طی یادداشتی اشاره کرد: « ای کاش در این شرایط که صنف به کُما رفته و دولت به فرار از مسولیت تشویق میشود، عمده شدن بحث پروانه ساخت موجب غفلت هر چه بیشتر ما از دو مشکل اصلی سینما یعنی «سانسور» و «ناامنی بازار» نشود».
در ظاهر امر و مواجهه اولیه با چنین مطالبهای به نظر امری پسندیده و خواستی بحق برای فیلمسازان کشور است و طبیعی است که هر سینماگری از این رویه استقبال خواهد کرد.
آنچه که در پس این درخواست فیلمسازان قرار دارد این مطالبه به گونهای حداکثری از سرپرست جدید سازمان سینمایی (حسین انتظامی) است، به این دلیل حداکثری که همه مطلع هستیم تا به حال در سینمای ایران فیلم بدون مجوز ساخت چندان فرصتی برای عرضه نیافته است و عملا اگر فیلمی هم بدون پروانه ساخت تولید شده باشد در مظان انواع و اقسام اتهامها هم قرار گرفته است.
بنابر این عملا در کشور ما هر فیلمی که قرار باشد روند طبیعی تولید داشته باشد باید پروانه ساخت دریافت کند و عملا فیلمهایی که چنین مرحلهای را طی نکنند از طرف وزارت ارشاد به آنها فیلمهای زیر زمینی گفته میشود.
برای مثال فیلمهای این یک رویاست (محمود غفاری) و مهمونی کامی (علی احمدزاده) که در سال های قبل بدون مجوز ساخته شده بودند در مسیر اکران شان با انواع مشکلات همراه شدند و عاقبت احمدزاده فیلمش را به صورت رایگان در فضای مجازی ارائه کرد تا هر کسی که علاقهمند است با دانلود آن را ببیند.
نکته نهفته در این درخواست مهمترین چالش پیشروی سرپرست جدید سازمان سینمایی است، طرح چنین درخواستی در همین ابتدا شروع به کار سرپرست جدید میتواند پیامدهایی داشته باشد، چه پروانه ساخت حذف شود چه بماند در هر حال برای این مدیر جدید موج انتقادات مخالفان یا موافقان این درخواست را به دنبال خواهد داشت.
به همین دلیل سرپرست جدید سازمان سینمایی به سوی یک موقعیت باخت-باخت سوق داده شده است. باید دید آیا میتواند با بهره از تجربه های خود در عرصه های دیگر این موقعیت را به برد-برد تبدیل کند؟