حكم ارتداد رشدي پابرجاست

فارس: حضرت امام خميني(ره) در حكم تارخي خود فرمودند: به اطلاع مسلمانان غيور سراسر جهان مى‏رسانم، مولف كتاب «آيات شيطانى» كه عليه اسلام و پيامبر و قرآن تنظيم و چاپ و منتشر شده است، همچنين ناشرين مطلع از محتواى آن، محكوم به اعدام مى‏باشند.

«سلمان رشدي» نويسنده هندي تبار تبعه انگلستان با نوشتن كتابي موهن، موجبات خشم مسلمانان سراسر جهان را برانگيخت كه اين امر حوادث فراداني را به دنبال داشت.

* چهارم مهر ماه 1367 برابر با 26 سپتامبر 1988:

انتشارات «وايكينگ» در لندن كه جزو گروه انتشاراتى «پنگوئن» مى‏باشد، اقدام به انتشار كتابى نمود كه نام «Satanic verses» بر روى جلد آن خودنمايى مى‏كرد. معادل فارسى نام اين كتاب «آيات شيطانى» بود.

چهل روز بعد ابتدا كشور هند و سپس پاكستان فروش اين كتاب را ممنوع اعلام كردند.

متعاقبا چندين كشور اسلامى ديگر نيز اقدام به تحريم فروش اين كتاب نمودند. روز 24 دى ماه 1367 مسلمانان شهر «برادفورد» انگلستان طى تظاهراتى، اقدام به سوزاندن نسخه‏هاى كتاب «آيات شيطانى» نمودند.

روز 23 بهمن ماه برابر با 12 فوريه 1989، مسلمانان پاكستان در شهر اسلام آباد به تظاهرات پرداخته و ضمن دادن شعارهايى عليه آمريكا و انگليس و نويسنده كتاب «آيات شيطانى»، به طرف مركز فرهنگى آمريكا حركت كردند .اين تظاهرات به برخورد افراد مسلح از درون مركز فرهنگى آمريكا با تظاهر كنندگان انجاميد و باعث شهادت 6 نفر و مجروح شدن بيش از يكصد نفر گرديد.

فرداى همين روز در تظاهرات مسلمانان هند عليه نويسنده و ناشران كتاب مذكور به شهادت يك نفر از سوى نيروهاى مسلح هند منجر شد.

* 25 بهمن ماه 1367 برابر با 14 فوريه 1988

حجت الاسلام انصارى كرمانى، قائم مقام مؤسسه تنظيم و نشر آثار حضرت امام(ره)، به حضور ايشان رسيده و مى‏گويد: «آقا! قضيه اين كتاب آيات شيطانى و قتل عام مسلمان‏هاى هند و پاكستان را كه شنيده‏ايد. تصميم شما چيست؟»

امام خمينى(ره) در پاسخ او مى‏گويد: «من همين الان مى‏خواستم به شما بگويم كه برويد و به دولت بگوييد كه فردا را عزاى عمومى اعلام كنند.»

انصارى راهى ابلاغ فرمان حضرت امام(ره) به هيات دولت مى‏شوند كه ناگهان ساعتى بعد راديوى جمهورى اسلامى ايران اقدام به پخش اعلاميه مهمى از جانب حضرت امام(ره) نمود:

به اطلاع مسلمانان غيور سراسر جهان مى‏رسانم، مولف كتاب «آيات شيطانى» كه عليه اسلام و پيامبر و قرآن تنظيم و چاپ و منتشر شده است، همچنين ناشرين مطلع از محتواى آن، محكوم به اعدام مى‏باشند. از مسلمانان غيور مى‏خواهم تا در هر نقطه كه آنان را يافتند، سريعا آنها را اعدام نمايند تا ديگر كسى جرأت نكند به مقدسات مسلمين توهين نمايد و هركس در اين راه كشته شود، شهيد است انشاءالله. ضمنا اگر كسى دسترسى به مؤلف كتاب دارد ولى خود قدرت آن را ندارد، او را به مردم معرفى نمايد تا به جزاى اعمالش برسد.

والسلام عليكم و رحمه‏الله و بركاته
روح‏الله‏الموسوى‏الخمينى 25/11/1367

روز 25 بهمن ماه نيز دفتر امام خمينى(ره) اطلاعيه ذيل را صادر كرد:

«رسانه‏هاى گروهى استعمارى خارجى به دروغ به مسوولين نظام جمهورى اسلامى نسبت مى‏دهند كه اگر نويسنده كتاب آيات شيطانى توبه كند، حكم اعدام درباره او لغو مى‏گردد. حضرت امام خمينى(مدظله) فرمودند: اين موضوع صد درصد تكذيب مى‏گردد. سلمان رشدى اگر توبه كند و زاهد زمان گردد، بر هر مسلمان واجب است با جان و مال، تمامى همّ خود را به كار گيرد تا او را به درك واصل گرداند. حضرت امام اضافه كردند كه اگر غير مسلمانى از مكان او مطلع گردد و قدرت اين را داشته باشد تا سريع‏تر از مسلمانان او را اعدام كند، بر مسلمانان واجب است آنچه را كه در قبال اين عمل به عنوان جايزه يا مزد عمل به او بپردازند.»

شش روز پس از صدور حكم امام خمينى(ره)، جامعه اقتصادى اروپا در بروكسل تشكيل جلسه داد تا هيأت ديپلماسى 12 كشور عضو از ايران فراخوانده شوند و مسافرتى نيز در سطح بالا به ايران انجام نشود. يك هفته بعد مجلس شوراى اسلامى طرح دو فوريتى قطع رابطه با انگلستان را در 9 اسفند 1367 با رأى قاطع نمايندگان به تصويب رساند.

كمتر از 6 ماه بعد تمامى ديپلمات‏هاى فراخوانده شده كشورهاى اروپايى با تصميم خود به ايران بازگشتند و تنها سفير انگلستان با تصميم پارلمان جمهورى اسلامى از بازگشت به ايران محروم ماند.

* «آيات شيطانى» چيست؟

كتاب «آيات شيطانى» رمانى است در 547 صفحه كه در ميانه جلد و در پشت جلد كتاب تصوير رزم رستم يا ديو سپيد چاپ شده است. البته اين طرح تنها براى شرقيان و على‏الخصوص مردم ايران آشناست؛ چهره آرام و شرقى رستم كه با پنجه دست چپ، گلوى ديو سپيد را مى‏فشرد و با خنجر سينه او را دريده است. ديو سپيد، كه پاى چپش قطع شده و گرزش شكسته است، آخرين نفسهايش را مى‏زند. اين تصوير از آلبوم "كليو " گرفته شده است كه متعلق به موزه «ويكتوريا و آلبرت» است.

* چرا نويسنده كتاب، عنوان «آيات شيطانى» را به كتاب خود داده است؟

اين نام اشاره به افسانه و يا واقعه واهى و ساختگى «غرانيق» دارد. غرانيق جمع غرنوق به معنى مرغابى است كه گردنى بلند دارد و سپيد سياهرنگ است. به معنى جوان سپيد زيبا روى نيز آمده است. برخى غرنوق را لك لك، بوتيمار (غم خوراك) نيز معنى كرده‏اند.

اعراب جاهلى گمان مى‏داشتند كه بت‏ها مانند پرندگان به آسمان عروج مى‏كنند و براى پرستندگان خود شفاعت مى‏نمايند. طبق افسانه «غرانيق» كه توسط برخى مورخان نقل شده است، پيامبر(ص) هنگام قرائت سوره نجم پس از قرائت آيات 19 و 20 «افرايتم اللات والعزى و مناة الثلاثه الاخرى» آيا ديديد لات و عزى را و منات را كه سومين آن دو بود، ناگهان اين جمله را تلاوت كرد: «تلك الغرانيق العلى و ان شفاعتهن لترتجى» اينها مرغان آبى بلند پروازند كه شفاعت آنان اميد مى‏رود، در ادامه اين روايت عجيب و مجعول آمده است كه همان شب جبرييل بر پيامبر نازل شد و به پيامبر(ص) گفت: «جمله دوم فوق، وحى نيست» و پيامبر بسيار دلگير و شكسته شد و خداوند براى دلجويى از پيامبر آيات 73 تا 75 سوره اسرا را نازل فرمود.

اين داستان اهريمنى، از سوى قاطبه علماى اهل سنت و شيعه تكذيب شده است و سلسله روات آن هم استخراج گرديده و مشخص شده است كه روات آن يهوديان مسلمان شده بنى قريظه بوده‏اند كه اين قبيله پركينه‏ترينه طايفه يهوديان مدينه نسبت به پيامبر(ص) بوده‏اند كه صدها تن از آنان به دستور حضرت رسول در جنگ خيبر به درك واصل شده‏اند.

كتاب «آيات شيطانى» در 9 فصل تنظيم شده است و نويسنده كتاب، افسانه غرانيق را مكرر و به شكل‏هاى گوناگون در كتاب خود آورده و آن را به عنوان يكى از مضامين اصلى كتاب خود مشخص و برجسته نموده است.

موارد اهانت و جسارت نويسنده كتاب آيات شيطانى را مى‏توان در موارد زير خلاصه كرد:

1- تشكيك در امر وحى و طرح اين موضوع كه جبرئيل در واقع موجودى در درون پيامبر بوده و پيامبر(ص) متناسب با منافع خود و حتى مسايل شخصى‏اش آيات را تنظيم مى‏كرده است.

2- معرفى پيامبراسلام(ص) به عنوان فردى خود خواه و تاثيرپذير و كم‏دقت و...

3- معرفى ياران پيامبر(ص) به عنوان افرادى كه دچار انحراف‏هاى اخلاقى گوناگون بوده‏اند.

4- نسبت انحراف اخلاقى به همسران پيامبر(ص)

5- تحقير و اهانت نسبت به فرشته وحى «جبرئيل»

6- تحقير و اهانت نسبت به احكام اسلام

توضيح بيشتر در مورد هر يك از آنها غير از سياه كردن سينه‏ها ثمرى نخواهد داشت. تمام قهرمانان اين كتاب كه داستانى به سبك «رئاليسم جادويى»، كه داراى ضعف‏هاى فراوان و بى سرو ته مى‏باشد، داراى ضعف‏ها و انحرافات شديد اخلاقى هستند و اسامى آنان سلمان، بلال، اسماعيل، عايشه و ماهوند (به وزن تلفظ لاتينى محمد) و... مى‏باشد. خلاصه داستان اين كتاب به دليل آشفتگى عجيب وقايع و همچنين اهانت‏آميز بودن آن ميسر نيست.

* نويسنده آيات شيطانى كيست؟

احمد سلمان رشدي (زادي 19 ژوئن 1947) در بمبئى هند در يك خانواده مسلمان متولد شده است. در 13 سالگى به انگلستان مهاجرت كرده و فعلاً مقيم انگلستان است و تابعيت انگليسى دارد.

وى پيش از كتاب آيات شيطانى چهار رمان ديگر نيز منتشر كرده است به علاوه دو فيلمنامه. رشدى عضو هيات انستيتو فيلم انگلستان و عضو هيات مشاورين انستيتو هنرهاى معاصر و عضو انجمن سلطنتى ادبيات انگلستان نيز مي باشد كتاب آيات شيطانى كه پنجمين رمان او محسوب مى‏شود، مستقيما به سفارش آقاى «گيلون ريتكن»، رييس يهودى انتشارات «وايكينگ» با دستمزد بي سابقه 850 هزار پوند ، نوشته شده است. جالب است بدانيد به دستور همين آقاى «ريتكن»، سلمان رشدى از آغاز نگارش كتاب گارد محافظ داشته و مبلغ كلان و بى‏سابقه 850 هزار پوند به او دستمزد پرداخت شده است. همچنين جايزه كتاب سال 1988 انگلستان به اين كتاب تعلق گرفت.

* گزيده آثار رشدي به اين شرح است:

گريموس 1975
بچه هاي نيمه شب 1981
شرم، 1983
لبخند يوزپلنگ: سفري به نيكاراگوا 1987
آيات شيطاني، 1988
هارون و درياي قصه‌ها 1990
وطنهاي خيالي: مقلات و نقد 1981-1991 (1992)
شرق، غرب، 1994
زمين زير پايش 1999
شاليمار دلقك، 2005

سبك روايي رشدي را از گونه رئاليسم جادويي مي‌دانند. رمان بچه‌هاي نيمه‌شب تم‌هايي از «طبل حلبي» گونتر گراس را در خود دارد كه رشدي آن را الهام‌بخش نوشتن كتاب مي‌داند. آيات شيطاني نيز به وضوح وامدار «مرشد و مارگريتا» اثر ميخائيل بولگاكف روسي است.

* جوايزي كه تا به حال به رشدي اهدا شده است:

بچه‌هاي نيمه‌شب، برنده ي جايزه بوكر شد، و سال‌ها بعد در سال 1993 برنده جايزه بوكرِ بوكرها شد كه به اين معني بود كه اين كتاب بهترين اثر از ميان رمان‌هاي برنده جايزه بوكر در 25 سال اول اعطاي اين جايزه است. بچه‌هاي نيمه‌شب را مهدي سحابي به فارسي ترجمه كرد و در سال 1364 شمسي برنده جايزه بهترين رمان خارجي كتاب سال جمهوري اسلامي ايران نيز شد. كتاب شرم نيز در همان سال‌ها به فارسي ترجمه و چاپ شد.

جايزه بوكر
جايزه يادبود جيمز تيت بلك
جايزه اتحاديه انگليسي‌زبان

نشان شواليه

جوايزى كه تا به حال به رشدى تعلق گرفته و نيز مسووليت‏هايى كه دارد، همگى از عنايت دولت انگلستان به اوست.

نشان شواليه كه چند ماه قبل از طرف دربار انگلستان به رشدي اهدا شد، به «ايان بوتهام»، كريكت‌باز انگليس نيز اعطا شد.

با اين اقدام اين دو فرد از اين پس با لقب «سر (Sir)» خوانده مي‌شوند كه به هنرمندان، ورزشكاران، ديپلماتها، روزنامه‌نگاران و ديگران در مراسم سالگرد تولد ملكه اعطا مي‌شود.

رشدي پس از دريافت اين لقب گفت: «من از دريافت اين افتخار بزرگ احساس هيجان و كوچكي مي‌كنم و عميقا سپاسگذارم كه كارم به اين شكل مورد توجه قرار گرفته است.»

عليرغم انتظارات رسانه‌ها، «ديويد بكام»، كاپيتان تيم فوتبال انگليس، لقب شواليه را دريافت نكرد.

سلمان رشدى پيش از خشم و خروش مسلمانان و پيش از فتواى حضرت امام خمينى(ره)، در مصاحبه با يك مجله هندى بنام «هند امروز» گفته است: «بخشى از رمان حدود 20 سال پيش وقتى كه مطالعات خودم را در مورد تاريخ اسلام شروع كردم در ذهنم شكل گرفته است... و دقيقا يكى از مضمونهاى اصلى داستان دين و تعصب است. من درباره دين اسلام صحبت كرده‏ام زيرا بيشتر اطلاعات من درباره همين دين بوده است.»

پس از بازتاب‏هاى خشمگينانه كتاب در جهان اسلام، رشدى در مقاله‏اى نوشت كه: «اثر من ضد مذهبى و يا غير مذهبى نيست و... اين كتاب به شرح و توصيف مهاجرت مى‏پردازد و تمام هيجانات و تغيير و تحولات آن را از ديدگاه مهاجرينى كه از شبه قاره مى‏آيند، مورد بحث قرار مى‏دهد.»

شواهد آشكارا نشان مى‏دهد كه رشدى به عنوان يك مامور ويژه، آيات شيطانى را نوشته است و ناشرين او نيز پيش بينى مى‏كرده‏اند كه كتاب با مخالفت مسلمانان روبرو شود. هر چند آنان گستردگى مخالفت و فتواى حضرت امام را پيش بينى نمى‏كردند. (وقتى رشدى دستنويس كتابش را به ادوارد سعيد مى‏دهد تا بخواند، سعيد به او مى‏گويد: اين كتاب مسلمانان را به لرزه در مى‏آورد) رشدى هرگز گمان نمى‏كرده است كه فتواى امام(ره)، نقطه پايانى بر زندگى و تفكر و خلاقيت او خواهد بود. زندگى و تفكر و خلاقيتى كه به دروغ و هتك آميخته شده است.

پيرو حكم امام خمينى(ره) درباره نويسنده كتاب آيات شيطانى، واكنش عميق و گسترده‏اى از سوى دولت‏هاى اروپاى غربى، احزاب، نويسندگان غرب، رهبران كشورهاى اسلامى، نويسندگان مسلمان و از همه مهمتر، ملت‏هاى مسلمان صورت گرفت. مقصود از واكنش عميق، اشارت به عمق توطئه انتشار كتاب آيات شيطانى است و مراد از گستردگى آن، حضور همه جانبه غرب با تمام امكانات تبليغاتى و فرهنگى‏اش و نيز حضور مسلمانانى بود، كه در برابر اين توطئه شهداى خود را بر دوش گرفتند.

سلمان رشدي كه اواخر دهه پنجاه عمر خود را مي‌گذراند، در يكي از آخرين كتاب‌هاي خود، به فلاكت و ذلت چندين ساله پس از انتشار كتاب «آيات شيطاني» اشاره مي‌كند.

وي در كتاب خود با اشاره به مجروحيت مترجم ايتاليايي كتابش توسط مسلمانان ايتاليايي تا سر حد مرگ و به هلاكت رسيدن مترجم ژاپني آيات شيطاني بر اثر حمله مسلمانان ژاپني، از روز ترور ناشر نروژي كتابش به اين شكل ياد مي‌كند: «روزي كه ناشر نروژي مورد اصابت گلوله قرار گرفت، يكي از بدترين روزهاي عمر من است.»

او در آن ايام تنها طي 20 روز 13 بار محل خواب خود را تغيير داد. چنان فضاي جهنمي ‌بر زندگي او حاكم گرديد كه همسرش از وي جدا شد و در مطبوعات وي را «فردي بزدل» ناميدند.

تنها دو سال پس از صدور حكم اعدام بود كه سلمان رشدي جرأت سفر به خارج انگلستان را پيدا كرد و با يك هواپيماي جنگي در سال 1991 ميلادي براي سخنراني به دانشگاه كلمبيا در آمريكا رفت و برگشت.

محافظت از او پس از صدور حكم حضرت امام(ره) بر عهده «اسكاتلند يارد» (پليس انگليس) قرار گرفت. هزينه‌هاي محافظت از او در سال بين يك تا 10 ميليون پوند تخمين زده مي‌شود؛ تا جايي كه يكبار شاهزاده چارلز (وليعهد انگلستان) اعلام كرد: «سلمان رشدي سرباري پر خرج براي ماليات دهندگان انگليسي است.

همچنين شركت هواپيمايي «بريتيش اير ويز»، حضور رشدي را در هواپيماهاي خود تا سال 1998 ممنوع اعلام كرده بود و شركت هواپيمايي «ايركانادا» چند سال پيش سفر رشدي را با پروازهاي خود غيرممكن اعلام نمود.

سلمان رشدي با وجود خشم جهان اسلام عليه خود، از تجديد چاپ كتاب كفرآميز خود صرف نظر نكرد و زماني كه انگلستان حاضر به چاپ ارزان قيمت اين كتاب (بدون جلد گالينگور و با كاغذ كاهي) نشد، آن را به آمريكا برد و به صورت ارزان قيمت (براي سهولت خريد عمومي ‌آن) به چاپ رساند.

اما رشدي به دليل فضاي وحشتي كه بر زندگي‌اش حاكم شده قادر به تشكيل يك خانواده نيست و تا به حال چند بار ازدواج كرده و اينك روي به معشوقه‌ها آورده است.

رشدي در حالي كه هنوز زن سوم خود را طلاق نداده بود در سال 1999 با «پادما لاكشمي» آشنا شد و بعد از پنج سال با او ازدواج كرد.

لاكشمي 36 ساله نيز هندي است و بازيگر و مدل بوده و مجري‌گري يك برنامه تلويزيوني ايتاليايي را برعهده داشته است.
نويسنده مرتد كتاب موهن آيات شيطاني از لاكشمي، همسر چهارم خود نيز بنا به درخواست پادما جدا شد.

در بيانيه‌اي كه از سوي ناشر كتابهايش منتشر شده، آمده بود: «سلمان رشدي موافقت كرده از زنش پادما بخاطر درخواست براي پايان دادن به اين زندگي مشترك، جدا شود.»

تماشاخانه

یک چرای لاکچری برای گوسفندان!/ دام‌هایی که جاذبه گردشگری می‌خورند! (فیلم)

چه بر سر کاخ زمستانی کوروش آمده؟/ کاخی که تسلط هخامنشیان بر خلیج فارس را نشان می‌دهد به حال خود رها شده (فیلم)

فیلم های دیگر