شباهت‌ها و تفاوت‌های انعکاس دیدار روحانی با مرجع عالی شیعیان در روزنامه‌های ایران

عصر ایران؛ مهرداد خدیر- دیدار مهم و بی‌سابقۀ رییس جمهوری ایران با آیت الله سید علی حسینی سیستانی مرجع عالی شیعیان در نجف و در جریان سفر سه روزه به عراق در رسانه‌های ایران و برخی رسانه های معتبر جهانی انعکاس گسترده‌ای داشت.

نکتۀ جالب در صفحات اول روزنامه‌های چاپ تهران در پنج‌شنبه 23 اسفند 1397 اما این است که به رغم استفادۀ همه از یک عکس تیترها و نوع نگاه‌ها متفاوت است. انتخاب یک عکس واحد به خاطر این است که مقامات مذهبی سنتی زندگی ساده‌ای دارند و نمی‌توانند پذیرای انواع عکاسان خبرگزاری ها و رسانه‌ها باشند.

ضمن این که دفاتر این گونه شخصیت‌های مذهبی ترجیح می‌دهند خودشان یک تصویر مشخص را در اختیار رسانه‌ها قرار دهند. درباره تیترها اما این نکات قابل اشاره است:

-روزنامه ایران این تیتر را انتخاب کرده است:«آغوش باز نجف»؛ عنوانی که بر آن است از استقبال گرم مرجع عالی شیعیان از رییس جمهوری ایران خبر دهد.

-روزنامۀ آفتاب یزد: در دیدار.... چه گذشت؟ این روزنامه خواسته یک گام جلوتر بردارد و به جای اعلام خبر که مربوط به روز چهارشنبه است به محتوای دیدار اشاره کند.

- روزنامه جوان به موضوع، سیاسی نگاه کرده و انگار آقای سیستانی همتای عراقی حسن روحانی است و تیتر زده: «مانور قدرت ایران و عراق مقابل آمریکا». به جای یک عکس اما سه عکس از دیدار با سه مرجع کار کرده شاید تا آقای سیستانی یکی از مراجع و نه بالاترین مرجع معرفی شود.

-روزنامه جمهوری اسلامی عنوان کامل مذهبی برای مرجع عالی شیعیان (آیت‌الله‌العظمی) را آورده و می توان حدس زد به خاطر آشنایی کامل حجت الاسلام مسیح مهاجری مدیر مسؤول خود با آیت‌الله و سفر به نجف و دیدار با ایشان روح مطلب را درک کرده و تیتر را در قالب توصیه آیت‌الله آورده است.

توصیه هم «رعایت توازن در سیاست های منطقه ای و بین المللی» است که با تصویری که روزنامه جوان در پی ترسیم آن است، تفاوت دارد.

-روزنامه مردم سالاری از تیتر «قدردانی از کشورهای دوست عراق» استفاده کرده است.

- «ملاقات در نجف» تیتر روزنامه اعتماد است با تصویر بزرگ.
 
- شرق از «نخستین دیدار رییس جمهوری اسلامی ایران با آیت الله سیستانی» نوشته و مسبوق به سابقه نبودن آن را حایز اهمیت دانسته و می توان حدس زد روزنامه‌هایی که به «نخستین مرتبه» بودن اشاره کرده‌اند خواسته یا ناخواسته یادآور شده‌اند که محمود احمدی‌نژاد رییس جمهوری پیشین ایران در دو دیدار خود از عراق موفق به دیدار در این سطح نشد یا به حضور پذیرفته نشد.

-روزنامۀ «هفت صبح» که به تیترهای فانتزی و اجتماعی بیشتر علاقه دارد اهمیت این خبر را دریافته و از تیتر جدی « ملاقات حساس در نجف» استفاده کرده است.

«هفت صبح» البته بر خلاف دیگران در صفحۀ نخست، عکس دیدار را کار نکرده است.

-روزنامۀ همشهری هم وجه «بی سابقه» را پر رنگ کرده است.

-«دنیای اقتصاد» اما از یک زاویه دیگر نگریسته و از «دیدار روحانی با مرد پر نفوذ عراق» خبر داده است. از نظر مهم‌ترین روزنامۀ اقتصادی مهم‌ترین ویژگی آیت الله سیستانی، پر نفوذ بودن او در عراق است.

- روزنامه «وطن امروز» این تیتر را دارد: «تقدیر آیت الله از دوستان عراق» و نام آقای سیستانی را در روتیتر آورده اما در تیتر نیاورده است. هر چند اطلاق «آیت الله» می تواند ناشی از این باشد که این عنوان «شناسه» و ناظر به یک مقام شاخص مذهبی است. کاری که قبل از رواج عنوان امام برای رهبر فقید انقلاب در مورد ایشان هم انجام می شد. جالب این که این روزنامه که به استفاده از تصاویر بزرگ در صفحۀ اول استفاده می کند عکس کوچک دیدار را چاپ کرده است.

روزنامۀ کیهان هم نام آقای سیستانی را نیاورده و تصویر را در کنار عکس های دیگر سفر روحانی قرار داده است. اصول گرایان رادیکال احترام مرجع عالی را نگاه می‌دارند اما چندان هم نمی‌خواهند او را دست بالا معرفی کنند و این را از صفحۀ اول کیهان به روشنی می‌توان دریافت.

-موضع روزنامۀ اطلاعات شبیه جمهوری اسلامی است ولی تیتر اصلی «تقدیر از نقش دوستان» است.

- روزنامه آرمان هم از دیدار رییس جمهور اعتدال با مرجع اعتدالی نوشته تا هر دو شخصیت را به اردوگاه اعتدال منتسب کند. این برابر‌سازی یا همسان‌سازی اما با جایگاه مذهبی آیت الله شاید سازگار نباشد.

- تیتر روزنامۀ سازندگی اما بیشتر بازی با کلمات است و به وجه ژورنالیستی بیشتر توجه نشان داده تا اهمیت سیاسی: «دیدار شیخ و سید». این تیتر هم شاید برای ملاقات رییس جمهوری که عمامۀ سفید بر سر دارد با یک صاحب منصب با نشان سیادت، بیشتر تناسب داشته باشد حال آن که روحانی به عنوان شیخ با آیت الله ملاقات نکرده است. در جایگاه رییس جمهوری ایران به دیدار عالی شیعیان نشسته است. ضمن این که در سال 96 از واژه های شیخ و سید زیاد استفاده شد و «سید» در نگاه اول یادآور مرجع عالی شیعیان نیست. 

درست است که شکل نشستن و احترام آقای روحانی با نوع مناسبات روحانیون در قبال مراجع سازگارتر است اما او در جایگاه رییس جمهوری بوده است.

ضمن این که اگر ازحرف «با» استفاده می شد بهتر بود تا «و».

از همه جالب تر اما صفحه اول روزنامه رسالت است. روزنامه ای که به گرایش به فقاهت سنتی شناخته می شده و در طول بیش از سی سال انتشار بیشترین تصاویر از روحانیون را در صفحه اول منتشر کرده نه عکسی از این دیدار در صفحۀ اول دارد نه تیتری!

این رفتار را تنها از روزنامۀ ایران در دوران احمدی نژاد در سال 92 دیده بودیم که فردای پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری که تصویر او بر صفحه اول تمام روزنامه های چاپی و رسانه های دیجیتالی نشست، ترجیح داد تصویر صفحه اول خود را نه به رییس جمهوری جدید که به آقای خسرو معتضد اختصاص دهد!

در این فقره هم رسالت نه تیتر دارد نه عکس. شاید به خاطر این که رسالت، مرجعیت شیعه را به درون ایران و بیرون تقسیم کرده یا قم را بر نجف ترجیح می دهد و نه با ایرانی بودن آقای سیستانی کار دارد نه با نقش او در عراق و این که هر چند در قدرت نیست اما اقتدار دارد. هر چند در نجف، مانند واتیکان ملیت اهمیت ندارد و جایگاه مرجع، مهم است.

تماشاخانه

لغو پی در پی کنسرت‌ها در ایران/ وقتی وزارت ارشاد نمی‌تواند پای مجوز خودش بایستد (فیلم)

راننده از ترس پلنگ فرار کرده رفته تو ماشین / درخواست کمک گرفتنش خیلی جالبه (فیلم)

فیلم های دیگر