ایمان احمدوند - کارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه
آنچه امروز در خارطوم در حال انجام است انقلابی دیگر در دنیای عرب است که بنظر فرزندی جا مانده از انقلاب های عربی در خاورمیانه و شمال آفریقاست.سودان یکبار دیگر لنز دوربین ها و افکار عمومی دنیا را معطوف به یک اتفاق دیگر در دنیای عرب کرد.
در ابتدای اعتراضها، اولین خواستهی مردم کاهش قیمتها و بازگرداندن یارانهی بنزین و نان بود. اما خیلی زود، مردم خسته از سالها دیکتاتوری عمر البشیر، خواستههای خود را گستردهتر کردند و خواهان برکناری البشیر از قدرت شدند. بیش از ۴ ماه بعد از شروع اولین تظاهرات، خیابانهای شهرهای مختلف سودان در چند روز گذشته و برکناری ژنرال البشیر بنظر می رسد این انقلاب به نتیجه رسیده است.
شاید تصویر ماندگار تظاهرات و اعتراضهای سراسری این روزهای سودان، عکسی از اعتراض آلاء صلاح النورانی باشد. زن جوان دانشجویی که ۲۲ سال سن دارد و در اعتراض خیابانی روز دوشنبه (۸ آوریل ۲۰۱۹) در شهر خارطوم، بالای سقف یک خودرو رفت و انگشت یکی از دستان خود را بالا برد.
حرکات دهان او حاکی از آن است که در اعتراض، صدای خود را بلند کرده است. آن پایین، جمعیتی از زنان ایستادهاند و دهها گوشی تلفنِ همراه بالا رفته و تصویر باشکوه اعتراض آلاء را ثبت میکند. او یکی از هزاران زنی است که هفتههاست در خیابانهای سودان فریاد اعتراض سر دادهاند.
سودانیها به الاء صلاح لقب «کانداکا» را دادهاند که عنوان ملکه نوبیان در سودان باستان بوده است.کلمه کانداکا به طور تحتالفظی یعنی «مادر پادشاه»؛ این انتساب اسطورهای اما به ملکهای در آفریقا ارجاع دارد که بیش از ۲ هزار سال پیش با ۳۰ هزار سرباز در مقابل هجوم امپراطوری روم شجاعانه مقاومت کرد. در فرهنگ عامه سودان امروز نام کانداکا بر قدرت و توانمندی زنان اشاره دارد.
موج انقلاب های عربی را باید موجی نو در عرصه مبارزات زنان در جامعه سنتی خاورمیانه دانست، از شرکت در تظاهرات تونس در کنار همسران و فرزندانشان در خیابان بورغیبه در پایتخت تونس تا ارسال ویدئویی توسط یک زن زندانی به خاطر حضور مردم در میدان تحریر در مصر که مبارک را مجبور به کناره گیری از حکومت کرد، از حضور خیابانی زنان باحجاب در صنعا و تائز یمن و در سوریه رویارویی با پلیس مخفی که زنان جاده ها را بستند تا برای آزادی همسران و فرزندانشان از زندان اعتراض کنند.
جنبش زنان در سودان بخشی ماهوی از تمام تحولات انقلابی این کشور در سال های گذشته بوده است. زنان سودانی از روزهایی که حتی حضورشان در مجامع عمومی ممکن نبود و از روزهایی که بعضی مردان اصلاح طلب باید لطف می کردند و خواسته هایی به نفع شان مطرح می کردند فرسنگ ها جلو آمده اند.
ویژگی انقلاب 2019 مشارکت و نیروی توده ای از همان ابتدای آن است گرچه عدم رهبری قاطع باعث شده هنوز نتواند به هیچ یک از خواسته های خود دست بیابد. این انقلاب اما تازه دارد پا میگیرد و رهبران و شخصیت های آن در طول سال های پیش رو قدم به صحنه ی تاریخ خواهند گذاشت.
صلاح النورانی ها از مهم ترین ستون های جنبش انقلابی در این کشور هستند و رشد و خودآگاهی آن همگام با انقلاب پیش می رود. اگر شعار اصلی این انقلاب «کرامت انسانی » بوده است، تحقق این شعار بدون تحقق برابری زنان ممکن نیست. پس باید دید آیا انقلاب سودان راهی برای رهبری زنان میگذارد؟!