چشم‌انداز آموزشی مدارس در سال جدید تحصیلی

روزانه تعداد جان باختگان کرونا در ایران و جهان افزایش می‌یابد. در حال حاضر نه تنها افراد مسن، بلکه کودکان و نوجوانان نیز در معرض ابتلا به این ویروس قرار دارند. طی آخرین اخبار، چند کشور از کشف واکسن این ویروس خبر داده‌اند و باعث امیدواری بسیاری از مردم شده‌اند. در حال حاضر تا زمان تأیید رسمی خبر واکسن کرونا و دسترسی عموم به آن، تنها راه مقابله با این بیماری، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌ی اجتماعی است. استفاده از ماسک، شست‌وشوی دست و ضدعفونی کردن وسایل از مهم‌ترین اصولی است که باید رعایت شوند.

یکی از بزرگترین معضل‌های به وجود آمده توسط کرونا اختلال در سیستم آموزشی بود. مدارس دنیا در ابتدای شیوع کرونا تعطیل شدند و با افزایش همه‌گیری آن عمل‌کردهای متفاوتی برای آموزش داشتند. پایین بودن نمرات دانش‌آموزان در امتحانات پایان ترم و همچنین ادامه‌ی تعطیلی مدارس در سال تحصیلی جدید نگرانی زیادی برای والدین ایجاد کرده است. از آنجایی‌که شیوع ویروس کرونا تأثیر بسزایی بر سیستم آموزشی سراسر جهان داشته است، قصد داریم به عمل‌کرد مدارس در زمان گسترش ویروس کرونا و چشم‌انداز آموزشی در سال تحصیلی جدید بپردازیم.

مشکلات سیستم آموزشی

همان‌طور که گفته شد مراکز آموزشی در دنیا با شیوع کرونا عمل‌کرد متفاوتی داشتند. مقامات ایتالیا با فراهم کردن تبلت برای دانش‌آموزان سعی در برقراری عدالت آموزشی در این کشور داشتند. اینترنت در کشور انگلیس برای دانش‌آموزان و دانشجویان رایگان شد و برخی کشورها با رعایت اصول بهداشتی، مراکز آموزشی را بازگشایی کردند. در ایران نیز عمل‌کرد همه‌ی بخش‌های آموزشی یکسان نبود. با فراگیری کرونا مدارس دولتی به آموزش از طریق مدرسه‎‌ی تلویزیونی، برنامه‌ی شاد و یا دیگر برنامه‌های گوشی هوشمند پرداختند. به بسیاری از مدرسه‌های روستایی و عشایری جزوات آموزشی خودآموز ارسال شد و تعداد محدودی دبستان و متوسطه غیرانتفاعی تهران و شهرهای بزرگ به آموزش برخط (آنلاین) روی آوردند. برخی مدارس غیرانتفاعی آموزش را از طریق فیلم‌های ضبط شده در اختیار خانواده‌ها قرار دادند. همچنین تعدادی محدود مدارس غیرانتفاعی برتر آموزش را به صورت برخط از طریق برنامه‌های کاربردی ادامه دادند. برنامه‌ریزی این مدارس برای سال دوازهمی‌ها به‌گونه‌ای تنظیم شد که دانش‌آموزان علاوه بر تمام کردن محتوای کتاب درسی به تست و تمرین نیز پرداختند. آموزش دروس تئوری به خوبی انجام شد؛ اما دروس تخصصی، مطالب فراآموزشی و فوق‌برنامه بیشترین آسیب را دیدند. البته در برخی از بهترین مدارس غیرانتفاعی تهران، کلاس‌های فوق‌برنامه از جمله فعالیت‌های هنری، یادگیری زبان فرانسه و ... از طریق آموزش مجازی برگزار شد.

از آنجایی‌که پیش‌بینی شیوع بیماری واگیرداری همچون کرونا نمی‌شد و آمادگی لازم و زیرساخت مناسب برای آموزش از راه دور وجود نداشت، می‌توان گفت در ابتدای تعطیلی مدارس، آموزش مجازی به بهترین شکل ممکن انجام نشد. قطع و وصل شدن اینترنت، هزینه‌بر بودن بسته‌های اینترنت و عدم دسترسی همه به آموزش مجازی یا اینترنت مشکلات زیادی برای سیستم آموزشی به وجود آورد. بسیاری از معلمان از نبود امکانات برای تدریس گله‌مند بودند و بسیاری از دانش‌آموزان از تحصیل محروم شدند؛ اما خوشبختانه در این زمان اندک و همچنین تعطیلات تابستان بسیاری از مدارس برتر تهران و شهرهای بزرگ به تجهیز کردن سیستم آموزش مجازی خود پرداخته‌اند. امید است مشکلات آموزش مجازی در سال تحصیلی جدید با تدابیر انجام شده کاهش یابد.

دغدغه و نگرانی اولیا و دانش‌آموزان

بسیاری از والدین دانش‌آموزان مدارس دولتی از تمام نشدن مطالب دروس تخصصی و پایین بودن نمرات فرزندانشان گله‌مند بودند و نگرانی زیادی برای سال جدید داشتند. از طرفی به دلیل شرایط ویژه‌ی کرونا اهمیت کمی به کلاس‌های فوق برنامه و دروس فرا آموزشی داده شد. دانش‌آموزان پایه‌های بالاتر با آموزش مجازی ارتباط بهتری برقرار کردند؛ درحالی‌که دانش‌آموزان پیش‌دبستانی و اول ابتدایی متحمل بیشترین ضرر شدند. کودکان برای یادگیری بهتر مفاهیم نیاز به حضور معلم در کنار خود را دارند و همچنین استفاده از ابزارهای آموزش مجازی برایشان سخت است. اولیا نیز به علت مشغله‌ی کاری زمان کافی برای حضور کنار کودکان حین آموزش را ندارند. این موضوع در کنار نمرات پایین دانش‌آموزان در امتحانات نهایی و پایین بودن کیفیت آموزش در مدارس دولتی دغدغه‌های زیادی را برای اولیا ایجاد کرده است. سال تحصیلی گذشته با ۵ ماه آموزش حضوری و فقط ۴ ماه آموزش مجازی تجربه‌ی خوبی برای خانواده‌هایی که فرزند محصل داشتند نبود؛ این خانواده‌ها، امسال با توجه به امکان شروع آموزش مجازی از اول سال، نگران‌ترند. اما باید دید راهکار آموزش و پرورش برای شروع سال تحصیلی جدید چیست؟

سناریوهای شرایط بازگشایی مدارس در سال جدید

طبق آخرین اخبار مدارس از 15 شهریور با رعایت پروتکل‌های بهداشتی آغاز به فعالیت می‌کنند. آقای حاجی میرزایی - وزیر آموزش و پرورش - اعلام کرد باز شدن مدرسه‌ها به معنی حضور فیزیکی دانش‌آموزان نیست و برنامه‌های آموزشی باید به صورت مجازی و حضوری اجرا شوند. از آنجایی‌که همچنان تردید در بازگشایی مراکز آموزشی وجود دارد، سناریوهای شرایط بازگشایی مدارس در سال جدید را بررسی می‌کنیم:

1-آموزش مجازی مدارس در کل سال تحصیلی: آموزش اگر صرفاً به صورت مجازی انجام شود، آسیب‌های زیادی به محصلان می‌زند. در این شرایط دانش‌آموزان مدارس روستایی و دولتی ضررهای تحصیلی زیادی می‌بینند. دانش‌آموزان کنکوری، پایه‌ی اول ابتدایی و پیش‌دبستانی آسیب‌پذیرترین قشر در دوران کرونا به شمار می‌روند. پیش‌دبستانی‌ها و اول ابتدایی‌ها نیاز به حضور فیزیکی دبیران در کنار خود و همچنین دانش‌آموزان کنکوری نیاز به مشاوره‌های انگیزشی علاوه بر آموزش دروس دارند. عدم پاسخ‌گویی به این نیازها، عواقب جبران‌ناپذیری خواهد داشت. به طورکلی اگر سال تحصیلی 99 به صورت مجازی برگزار شود باید مدارس هوشمند در سراسر کشور تجهیز شوند تا هیچ دانش‌آموزی از تحصیل مناسب بی‌بهره نماند.

2- آموزش حضوری: با نگاهی خوش‌بینانه می‌توان گفت، احتمال کنترل شیوع ویروس کرونا و به حداقل رساندن مبتلایان وجود دارد. در این صورت با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی امکان فعالیت مدرسه‌ها زیاد است و دانش‌آموزان می‌توانند همانند سال‌های قبل به صورت حضوری در کلاس‌های درسی حاضر شوند. البته این بازگشایی مستلزم تأیید واکسن کرونا است. از آنجایی‌که جمعیت در شیوع و گستردگی کرونا تأثیرگذار است باید ظرفیت ثبت نام مدارس کنترل شود. طبق آخرین تصمیمات مسئولین یکی از طرح‌های بازگشایی مدرسه‌ها زوج و فرد کردن حضور دانش‌آموزان برای کم شدن تعداد افراد کلاس اعلام شد.

3- ترکیب آموزش مجازی و حضوری: احتمال این سناریو از آموزش صرفاً مجازی و حضوری بیشتر است. البته همه‌ی این تصمیم‌ها باید در نهایت به تأیید ستاد رسمی کرونا برسند، اما تجهیز مدارس برای هر دو آموزش کاری است که در تابستان باید توسط مسئولین مورد بررسی و اجرا قرار گیرد. قطعی نبودن سناریوی آموزشی برای سال جدید باعث شده بسیاری از خانواده‌ها به جابجایی مدرسه‌ی محل تحصیل فرزندانشان روی آوردند تا امسال از ضعف آموزش مجازی آسیب نبینند. اما آیا از مشکلات تغییر محیط آموزشی آگاه هستند؟

مشکلات تغییر محیط آموزشی دانش‌آموز

تغییر مدرسه و محیط آموزشی نه تنها باعث پیشرفت تحصیلی نمی‌شود، بلکه می‌تواند مشکلات رفتاری دانش‌آموزان را افزایش دهد. فرزندان شما به محیط آموزشی و حتی روش آموزشی عادت می‌کنند. هر مدرسه با توجه به امکانات، شرایطی برای تحصیل دانش‌آموزان فراهم می‌کند که با سایر مدارس تفاوت دارد. در صورت تغییر یا جابجایی دانش‌آموزان بعد از شروع سال تحصیلی آن‌ها زمان خود را برای آموزش از دست می‌دهند. در میان دانش‌آموزان، دبستانی‌ها بیشتر از سایرین در خطر افت تحصیلی در اثر تغییر محیط آموزشی قرار دارند. این دانش‌آموزان همچنین در برقراری ارتباط با دوستان جدید با مشکل مواجه خواهند شد. بسیاری از آن‌ها از طرف دوستان جدید ترد می‌شوند و این موضوع باعث پایین آمدن اعتماد به نفس آن‌ها می‌شود. همچنین کادر آموزشی باید زمان زیادی برای آشنایی کامل با این دانش‌‎آموزان اختصاص دهند. بنابراین همیشه پیشنهاد می‌شود تغییر محیط آموزشی مخصوصا برای پایه‌های پایین‌تر انجام نشود.

فرصت به جامعه‌ی آموزشی و مدارس برای حل مشکلات آموزشی

در سال گذشته متأسفانه مدارس دولتی عمل‌کرد خوبی نسبت به آموزش و پرورش نداشتند. بالا رفتن کیفیت آموزش از مهم‌ترین دغدغه‌ی آموزشی اولیا و دانش‌آموزان محسوب می‌شود. از آنجایی‌که مدارس غیرانتفاعی نتیجه‌ی بهتری در امتحانات پایان‌ترم نهایی داشتند، عده‌ای تصمیم به جابجایی فرزندانشان از مدارس دولتی به مدارس غیرانتفاعی گرفته‌اند. از طرفی برخی بر این عقیده‌اند آموزش مجازی مدارس نیازی به شهریه‌های مؤسسات غیرانتفاعی ندارد و تصمیم به جابجایی دانش‌آموزانشان را از مدارس غیرانتفاعی به مدارس دولتی دارند. این درصورتی است که مدارس غیرانتفاعی در حال حاضر آمادگی بیشتری برای برگزاری کلاس‌های آموزش مجازی دارند. متأسفانه برخی مؤسسات نوظهور از این شرایط استفاده کرده و با وعده‌ی کلاس‌های تقویتی و بسته‌های آموزشی سعی در فریب دانش‌آموزان دارند. اما باید به این نکته توجه کرد که آموزشی که از طریق مدارس انجام می‌شود، تحت مدیریت کادری مجرب است و آموزش از طریق بسته‌های آموزشی این مؤسسات جایگزین خوبی برای شرکت در کلاس‌های مدارس نیست.

از آنجایی‌که آموزش بسیاری از مدرسه‌ها از تابستان شروع شده است و شرایط بازگشایی مدارس در سال جدید همچنان مورد بررسی است، نمی‌توان تصمیم نهایی برای آن گرفت. تغییر دادن مدرسه‌ در این شرایط باعث عقب ماندن دانش‌آموزان از هم‌پایه‌های خود می‌شود؛ زیرا درصورت بازگشایی مدارس دیگر امکان جابجایی دانش‌آموزان در مدارس وجود ندارد.

 پیشنهاد می‌کنیم تا نهایی شدن زمان بازگشایی و قطعی شدن نحوه‌ی فعالیت مدارس در سال جاری، فرزندانتان را در مؤسسات آموزشی مختلف جابجا نکنید و اجازه دهید روند تحصیلی به خودی خود ادامه داشته باشد. همچنین از مسئولین خواهشمندیم بستر آموزش مجازی مدارس را  به صورت کاملاً حرفه‌ای فراهم کنند تا مدارس بتوانند به صورت یکپارچه در این روزهای سخت درکنار دانش‌آموزان و اولیا حضور داشته باشند.

تماشاخانه

دستور رییسی باز هم ناممکن از آب درآمد!/ ساخت هواپیما فعلا شدنی نیست/ تکلیف یک میلیون دلار پولی که صرف شد چه می‌شود؟ (فیلم)

مشق نوشتن دانش‌آموزان چینی زیر سرم/ شکست اصلاحات آموزشی چین برای تکالیف منزل (فیلم)

فیلم های دیگر