عصر ایران؛ جمشید گیل- روزنامۀ کیهان در یادداشت روز پنجشنبۀ هفته گذشته (20 آبان 1400)، از منتقدین دولت رئیسی انتقاد کرده که چرا به نقاط قوت این دولت نمیپردازید و یکسره کاستیهایش را برمیشمرید؟ کاستیهایی که از نظر کیهان محصول عملکرد فاجعهبار دولت روحانی است.
در نقد یادداشت انتقادی کیهان نکتههای زیادی میتوان مطرح کرد که به اختصار به مهمترین آنها میپردازیم:
یکم. کیهان نوشته است: «آواربرداری از 8 سال ویرانی به همان اندازه سخت و سنگین و وقتگیر است که، کار کردن در میان این همه هجمه و تخریب و حاشیهسازی. سری به روزنامههایشان بزنید. به تیترها و صفحات مختلفشان نگاه کنید. بیانیههایشان را بخوانید. تماما راجع به سختی معیشت مردم است، بدون کوچکترین اشارهای به عاملان این سختی!»
اگر فقدان موفقیت محسوس دولت در بهبود وضعیت اقتصادی طی 102 روز گذشته ناشی از "8 سال ویرانی" دوران روحانی بوده و در بحث از "سختی معیشت مردم" باید به "عاملان این سختی" هم اشاره کرد، باید از کیهان و سایر رسانههای اصولگرا پرسید که چرا شما هنگام نقد دولت اول روحانی، به "عاملان سختی معیشت مردم"، یعنی به دولت احمدینژاد، هیچ اشارهای نمیکردید؟
وانگهی اگر عملکرد دولت روحانی مصداق "8 سال ویرانی" بود، پس چرا کل نظام جمهوری اسلامی جلوی فعالیت آن دولت را نگرفت که کشور را به ورطۀ ویرانی نکشاند؟ در واقع کیهان برای اینکه دولت روحانی را مقصر اصلی اوضاع کنونی نشان دهد، چنان توصیفی از عملکرد آن دولت به دست میدهد که هر عاقلی به این نتیجه میرسد که کیهان مشغول نقد نظام است نه نقد دولت روحانی.
دوم. کیهان در همین یادداشتش منتقدین دولت رئیسی را به انصاف دعوت کرده است اما عملکرد نسبتا موفق دولت روحانی در چهار سال اول را به کلی نادیده میگیرد و با استفاده از عبارت "8 سال ویرانی" در توصیف عملکرد دولت روحانی، عملا ثابت میکند که انصاف را فقط وقتی روا میداند که از سوی دیگران شامل حال دولت مطلوب کیهان شود.
سوم. زمانی که روحانی برندۀ انتخابات سال 92 شد و اصلاحطلبان از پیروزی او شاد بودند، روزنامۀ کیهان مدعی شد که پیروزی روحانی، پیروزی اصولگرایی و اصولگرایان است؛ چراکه روحانی همیشه در جناح اصولگرا بوده و هیچ وقت اصلاحطلب نبوده است. اگر روحانی اصولگرا بود و پیروزیاش هم پیروزی اصولگرایان بود، پس چرا اولا هشت سال از او انتقاد کردید، ثانیا چرا الان معتقدید مسیر دولت روحانی، مسیری "قبلا امتحان شده و شکست خورده" است؟
چهارم. کیهان به درستی نوشته است: «وقتی اوضاع اقتصادی کشوری خوب نیست و به معنای واقعی کلمه، مدیری زمین سوخته تحویل گرفته، «عقل جمعی» حکم میکند، به کمک آن مدیر باید رفت و با نقد مشفقانه و ارائه راهکارهای کارشناسی به او کمک کرد.»
تورق دوبارۀ روزنامۀ کیهان در چهار سال اول دولت روحانی، به خوبی نشان میدهد که این روزنامه در آن ایام از سیاست خارجیای دفاع میکرد که مبنای کار دولت احمدینژاد بود و ایران را گرفتار تحریمهایی کرد که ساختارش هنوز پا بر جاست.
آن سیاست هیچ گاه مورد تایید "عقل جمعی" نبوده ولی چه میتوان کرد که عقل جمعی در این مورد خاص، محلی از اعراب ندارد! ضمنا بدیهی است که هر منتقدی، نقد خودش را مشفقانه میداند. کارشناسان هم نظرات متعارضی دارند.
وقتی که اوضاع چنین باشد، طبیعتا باید رای مردم مبنای عمل قرار گیرد؛ چراکه این کشور، مثل هر کشور دیگری، متعلق به مردمانش است. لازمۀ مبنا قرار گرفتن رای مردم هم، رقابت کاندیداهای جدی و قابل اعتنای هر دو جناح سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری و انتخابات مجلس است.
اینکه یک جناح با قویترین کاندیدایش به میدان انتخابات بیاید و جناح دیگر مجبور باشد در کاندیداهای تایید شده تأمل کند تا ببیند با کدامشان فاصلۀ کمتری دارد، ممکن است نتیجۀ مطلوب جناح زورمند را به کرسی بنشاند، ولی رای مردم را به معنای حقیقی کلمه به کرسی نمینشاند.
پنجم. کیهان نوشته است که منتقدین دولت رئیسی نقش دولت روحانی را در وضع کنونی نادیده میگیرند. این نکته را مدافعان دولت روحانی نیز خطاب به اصولگرایان میگفتند. یعنی بر نقش دولت احمدینژاد در وضعیت اقتصادی بد کشور تاکید میکردند. اما مدافعان دولت احمدینژاد نمیتوانستند بگویند او اقتصاد کشور را در شرایطی نامطلوب از دولت اصلاحطلب خاتمی تحویل گرفت. و این دلیل دیگری است در تایید این مدعا که بحران اقتصادی فعلی، زیر سر سیاست خارجی دولت احمدینژاد است.
بگذریم که آن دولت اصولا "دولت عقلا" نبود و جنگیرهای مفسدی که زمام امورش را در دست داشتند، بعدا به دلیل مفاسد اقتصادی چشمگیرشان راهی زندان شدند و هنوز هم محکوم به حبساند. نشریهای که دست کم شش سال از چنان دولتی حمایت میکرد، چطور میتواند مدعی شود که نمایندۀ "عقل جمعی" است و نقدهایش "کارشناسانه" است.
البته باید انصاف داد که نقدهای کیهان نسبت به دولت احمدینژاد "مشفقانه" بود و به همین دلیل مدیر مسئول کیهان در سال 1386 در مراسم اختتامیۀ نمایشگاه مطبوعات، نشان "بهترین و منصفترین منتقد دولت" را از مقامات دولت احمدینژاد دریافت کرد.
ششم. مولانا گفته است: چون که بد کردی ز بد غافل مباش. اگر نقد تند و تیز دولتی که با هزارویک مشکل مواجه است، روا نیست، فرقی ندارد که آن دولت در دست کدام جناح است و رئیسش کیست. انتقادات کیهان از دولت روحانی به قدری گسترده و غلیظ بوده که هیچ کس باور نمیکند که کیهان در آن هشت سال منتقد مشفق دولت روحانی بود. اگر ملاک "عقل جمعی" است، حتی یک درصد هم احتمال ندارد که عقل جمعی چنین مدعایی را باور کند.
بنابراین، اگر نقد رادیکال دولتی که وضعیت اقتصادی بسیار بدی را از دولت پیشین به ارث برده، نامنصفانه و نارواست، نقد امروز کیهان به نشریات اصلاحطلب، در واقع نقدی به مشی خود این روزنامه در هشت سال گذشته است. روزنامههای اصلاحطلب، حتی اگر واقعا چیزی جز تصویر منفی از دولت رئیسی ترسیم نکنند، در واقع مشغول پیمودن همان راهی هستند که کیهان در هشت سال گذشته میپیمود.
هر چند که بعید است آش نقد اصلاحطلبان به دولت رئیسی این قدر شور باشد؛ چراکه همین دو هفته پیش بود که مدیران نشریات اصلاحطلب به دیدار ابراهیم رئیسی رفتند و او را بابت این ملاقات ستودند.