١٠٠ هزار تومان برای تحقیق ‌٥ نمره ای ‌

ایسنا: استاد که گفت: تحقيق 5 نمره، "مريم" خيلي به فکر فرو رفت. موضوع درس را كه "اقتصاد کشور‌هاي در حال توسعه" بود، چند بار روي کاغذي که روبرويش قرار داشت با خودکار قرمز رنگي نوشت و يک خط هم زير آن کشيد. همچنان که داشت کاغذ روبرويش را با جملات ناهماهنگي که در زمان تدريس استاد نوشته بود، نگاه مي‌کرد، ناگهان "بهاره" با کوبيدن خودکارش بر دسته صندلي، او را از آن فضا بيرون آورد و گفت: مريم! تو مي‌خواهي چيکار کني؟ مريم همانطور که وسايلش را در کيف مشکي خود قرار مي‌داد، گفت: يه کاريش مي‌کنم ديگه، مثل بقيه!

***

ترم که تمام مي‌شود و تعطيلات پايان نيمسال يا همان فرجه‌ها آغاز مي‌شود، دغدغه و تکاپوي دانشجو هم آغاز مي‌شود. زماني کوتاه که دانشجو بايد فکر و جسم خود را استراحت دهد تا در موقعي درازمدت از آن استفاده بهينه كند. دلمشغولي‌هاي شب‌هاي امتحانات پايان ترم و درس‌هايي که به نظرش سخت مي‌آيد او را درگير مسائلي مي‌کند که تمام زمان استراحتش را در بر مي‌گيرد؛ مسائلي چون تهيه تحقيق و پروژه.

دانشجو همه تلاش خود را مي‌کند تا بتواند حد نصاب قبولي را در واحد‌هاي انتخابي اول ترم به دست آورد. اين موقع است که ارزش دفتر حضور و غياب استاد بالا مي‌رود و تحقيق و پژوهش يا همان پروژه، چنان با ارزش مي‌شود که حتي براي به دست آوردنش مبالغ زيادي را از جيب خرج مي کند. دانشجويي كه در طول ترم حواسش به تمام اين مسائل بوده و يا واقعا دانشجوي منظمي بوده است که خوش به حالش، اما آنکه در دقيقه نود تازه يادش مي‌آيد که چنين مسائلي نيز سود آور است، باز هم خوش به حال جيب ديگران!

***
بي خيالي و سهل‌انگاري بعضي از دانشجويان در زمينه تهيه پروژه‌ها و تحقيقات پاياني دروس اگرچه به ضرر خودشان تمام مي‌شود ولي براي بعضي‌ها هم بي ضرر نيست؛ مراکز و مؤسسه‌هايي چون تايپ و تکثيري‌ها، کافي نت‌ها و همچنين افرادي که در اين زمينه فعاليت مي‌کنند. کساني که حالا دستي در اين جور کارها دارند امروزه کار دانشجويان را آسان کرده‌اند و در مقابل دريافت پولي اندك و يا در برخي موارد گزاف، يک پروژه آماده به دانشجو تحويل مي‌دهند. پروژه‌اي که گاهي قيمت آن مرز صد هزار تومان را هم مي‌شکند و دانشجو را مجبور مي‌کند براي اينکه دو يا چند نمره از استاد بگيرد از خرج و مخارج طول ترم خود بگذرد و يک پروژه کامل به استاد تحويل دهد! اينجاست که اين افراد نان را به نرخ روز مي‌خورند و دانشجو را در قبال دريافت چند برگ کاغذ با محتواي اينترنتي مجبور به دادن اسکناس‌هايي مي‌کنند که شايد هر کدامشان نان سفره شبانه او باشد.

"تحقيق و پروژه": ارزش 5 نمره، قيمت 114هزار تومان

ساعت يازده صبح بود که مريم از خانه بيرون آمد. روز سختي را در پيش رو داشت. ساعت دوازده و سي دقيقه امتحان داشت و قبل از آن بايد به سراغ دوستش مي‌رفت و تحقيق مربوطه را از او مي گرفت. با گرفتن تاکسي دربست مسيرش را به راننده گفت و راننده هم بي صدا حرکت کرد. به مقصد که رسيد خوشحال بود. از دور دوستش فاطمه را ديد که پشت يک سيستم در حال تايپ کردن بود. با صدايي که با باز شدن در پديد آمد، فاطمه سرش را بالا گرفت و قبل از اينکه مريم حرفي بزند، از کشوي بغلي‌اش پروژه مريم را بيرون آورد که خوشحالي مريم را دوچندان کرد چرا که فاطمه پروژه را صحافي هم کرده بود.

مريم بدون اينکه حرفي بزند دست در کيفش کرد، يک تراول بيست هزار توماني به سمت دوستش دراز کرد تا در قبال کاري که برايش انجام داده بود زحماتش را جبران كند. فاطمه با گفتن "عزيزم شرمنده" و "قابل تو رو نداره، ولي 114هزار تومان برام آب خورده"، خوشحالي را از چهره مريم زدود. مريم براي چند لحظه به فکر فرو رفت، آنچنان که زمان را از ياد برد که يک ساعت ديگر امتحان دارد. در يک لحظه با گفتن "باشه فردا برايت ميارم"، هراسان از در بيرون رفت. پروژه قهوه‌اي رنگ را که روي جلدش مشخصات تحقيق طلاکوبي هم شده بود، در زيرنور آفتاب برق مي‌زد؛ اما مريم به 114هزار تومان فکر مي‌کرد. اين يعني يک فاجعه براي او. چرا که يک چهارم از پول ترم خود را بابت يک تحقيق و براي يک درس مي‌بايست خرج كند.

آنچه يک واقعيت است

يکي از اساتيد دانشگاه آزاد اسلامي واحد بندرعباس اظهار مي‌كند: در گذشته که تعداد دانشجو کمتر بود تحقيقات نيز روال بهتري داشت چرا که استاد موضوعي را به دانشجو مي‌داد و دانشجو هم آن را به عنوان جزئي از فعاليت کلاسي در طول ترم با راهنمايي و نظارت استاد انجام مي‌داد.

محمد تقي قهرماني‌فر مي‌افزايد: در مورد آنچه امروزه ما شاهد آن هستيم خود دو رويكرد وجود دارد. يک مورد آنکه دانشجو و استاد با هم همکاري کرده و در طول ترم فعاليت دانشجو در زمينه‌اي که استاد مشخص کرده طي مي شود و اما مورد دوم كه اصولاً نيز در غالب دانشگاه‌ها وجود دارد به گونه‌اي ديگر است. فعاليت دانشجو و ارائه تحقيق و پروژه، بيشتر براي اين است که نمره دانشجو بيشتر شود. شكل كار بدين صورت است که در طول ترم هيچ کاري توسط دانشجو انجام نمي شود و اگر هم صورت بگيرد همان کپي کردن از اينترنت است.

آنچه که به عنوان يك واقعيت وجود دارد اين است که امروزه دانشجويان به تايپ و تکثيري‌ها رجوع کرده و با مطرح کردن موضوع مورد نظرشان که ممكن است در همان لحظه نيز صاحب تايپ و تکثيري يک موضوع را در همان رابطه آماده داشته باشد و فقط در قبال دريافت پولي با مبلغ توافقي، آن را کپي کرده و در اختيار دانشجو قرار مي‌دهد. در غير اين صورت با معين کردن زماني براي آمده كرده تحقيق يا پروژه، دانشجو را از قيد و بند تلاش رها مي‌کند.

قهرماني‌فر، استاد دانشگاه آزاد، هم‌چنين مي‌گويد: در چنين مواقعي استاد از کجا بفهمد که دانشجو تحقيق را با مطالعه آورده يا آن را خريداري کرده است؟ چرا که استاد در دفتر گروه يا منزل آن را مطالعه مي‌کند و دانستن اين موضوع نياز به يک فرآيند كارشناسي دارد؛ فرآيندي که در طول ترم بايد انجام شود و تحت نظارت و راهنمايي استاد بايد انجام گيرد.

قهرماني‌فر روند يک تحقيق خوب را اينگونه شرح مي‌دهد: اگر دانشجويي مي‌آيد و مي خواهد در طول ترم پروژه‌اي را انجام دهد در ابتدا استاد بايد موضوع و منابع را در اختيار دانشجو قرار دهد. دانشجو بايد منابع را با دقت مطالعه و از آنها، نت برداري کند و سپس بيايد و به استاد يک گزارش ازمراحلي که انجام داده، بدهد. يعني هر هفته يا هر دو هفته يکبار دانشجو گزارشي از روند اجرايي کارش را به استاد بدهد و استاد هم او را در اين زمينه راهنمايي کند. اگر چنين روشي اجرا شود هرگز امکان ندارد دانشجو به کافي نت‌ها و تايپ و تکثيري‌ها مراجعه كرده و مطلب كپي شده از اينترنت را بگيرد و به استاد تحويل دهد.

اين استاد دانشگاه مي‌افزايد: اگر به دانشجو موضوعي براي تحقيق ارائه شود، دانشجو يک تحقيق را به هر نحوي كه شده آماده مي‌كند. در اين صورت استاد علم غيب ندارد که از تحقيق دانشجو متعلق به خودش است يا از جايي كپي كرده است؛ چرا که دانشجو پايين هر صفحه چند رفرنس و منابع هم معرفي مي‌کند. استاد هم که نمي‌داند وي آنها را خوانده يا بدون مطالعه آورده است. اگر کار در طول ترم و تحت نظارت و راهنمايي استاد باشد آنگونه که فرد هر هفته گزارش کارش را بدهد روند كار درست پيش خواهد رفت؛ زيرا هر کسي مي تواند يک گزارش جامع و کامل بدهد که اين مراحل را طي کرده است در غير اينصورت حتي يک جمله هم نمي‌تواند از آن به استاد بدهد.

هر روز بهتر از ديروز!

"ديروز دو تا، امروز هم تا حالا سه تا - امروز فکر کنم تا عصر چهار تا بفروشم – ديروز پنج تا، امروز هم تا حالا که ساعت دو بعداز ظهر است شش تا – ديروز ده تا سفارش داشتم، امروز بايد علاوه بر تحويل دادن آنها پنج سفارش هم خارج از نوبت آماده کنم و ... "

اينها بخشي از صحبت‌هاي کساني است که از صبح تا شب پشت ميز کامپيوتر در کافي نت‌ها مي نشينند و با فشار دادن يک يا دو دکمه هزينه‌هاي زيادي را بابت پيدا کردن يک موضوع در گوگل از دانشجو مي‌گيرند و هيچ کدام هم اعتراض نمي‌کنند.

کيوان که 5 سال است در يكي از کافي نت‌هاي شهر بندرعباس کار مي‌کند به خبرنگار ايسنا مي‌گويد: در واقع ما روزانه و گاهي هم هفتگي از اين جور سفارش‌ها دريافت مي‌کنيم. اما بيشترين سفارش را در پايان ترم که دانشجويان براي گرفتن تحقيق مي‌آيند، داريم.

وي در پاسخ به سوال كه "بيشترين مراجعه کنندگان شما دختر هستند يا پسر؟" مي‌گويد: بيشترين آنها از جمعيت پسران هستند اما تعداد دختراني که مي‌آيند و سفارش تحقيق دانشجويي مي دهند هم به نسبت كم نيست! وضعيت دو گروه تقريباً يکسان است. در برخي موارد هم افرادي به ما مراجعه مي‌كنند كه خود موضوع تحقيق و متن آن را آماده مي‌آورند و ما فقط برايشان کپي مي‌کنيم.

کيوان که از اين موضوع خنده‌اش گرفته در ادامه به خبرنگار ايسنا مي‌گويد: هر تحقيق بستگي به موضوع، تعداد صفحات، نوع ويرايش- و اگر دانشجو بخواهد- دسته بندي کردن و صحافي كه دارد از 10هزار تومان شروع مي‌شود و تا بالاي صد هزار تومان نيز فروش مي‌رود. شايد دانشجويي بخواهد فقط مطالب را ويرايش و از دل آنها مطلب بهتري بيرون بياوريم، خوب معلوم است قيمت آن بالاتر است. در ضمن براي دانشجو مهم نيست که کار چقدر تخصصي باشد زيرا دانشجويان به ما مي‌گويند كه استاد که اين تحقيق‌ها را نمي‌خواند! فقط ما بايد جهت رفع تكليف برايش ببريم! برخي از آنها حتي با اطمينان مي گويند كه حتي يک صفحه هم مطالعه نمي‌شود!

تحقيقات دانشجويي تنبل كاري است!

قهرماني فر، استاد دانشگاه آزاد بندرعباس روند اجراي امروزي تحقيقات دانشجويي را قبول ندارد؛ چرا که معتقد است چيزي که در حال حاضر در دانشگاه‌ها در حال روي دادن است، همان کپي کردن و خريد مقالات است و هيچ سودي براي افزايش سواد دانشجو ندارد؛ زيرا نه دانشجو فعاليتي انجام مي‌دهد و نه استاد مي‌تواند نظري داشته باشد.

وي در ادامه يکي از دلايلي که اساتيد را براي تحت نظر داشتن تحقيقات يا پروژه‌هاي دانشجويي دچار مشکل کرده است، تعداد دانشجويان حاضر در يک کلاس مي‌داند و مي‌گويد: يک استاد در مقابل يک کلاس پنجاه يا شصت نفري! با اين وضعيت استاد چگونه مي‌تواند به نظرات تمامي آنها گوش دهد و آنها را راهنمايي کند؟

وي بخش پژوهشي دانشگاه‌ها را نيز در تاثيرگذاري و جهت دهي به تحقيقات و پروژه‌هاي دانشجويان بسيار موثر و مفيد مي‌داند و مي افزايد: اگر معاونت‌هاي پژوهشي در دانشگاه‌ها فعال باشند در اين زمينه مي‌توانند اطلاعات و موضوعات مختلفي را در اختيار دانشجويان قرار دهند و از طرف ديگر دانشجو بايد بداند كه ماحصل فعاليت او ممكن است در جايي كاربرد داشته باشد و شايد نيز چنين نباشد.

وي هم‌چنين پس از بُعد كاربردي تحقيق به اصل يادگيري دانشجو اشاره مي‌كند و تاكيد مي‌كند: اگر دانشجو واقعاً بخواهد و استاد نيز در راهنمايي و نظارت قوي عمل كند ارائه اينگونه تكاليف مي‌تواند در زمينه افزايش بار علمي و ميزان يادگيري دانشجو موثر باشد. ولي عموماً تحقيقات دانشجويي تنبل كاري است و دانشجو تنها در پي اين است كه حفظ ظاهر كرده و نشان دهد كه كاري انجام داده است تا از اين طريق نظر مثبت استاد را به عملكرد خود جلب كند.

كساني كه چندان هم غصه اين ضعف علمي دانشجويان را نمي‌خورند!

خانم و آقاي "ب." صاحب يك مركز تايپ و تكثير در بندرعباس هستند كه روزانه مطالب زيادي را حرف به حرف از زير انگشتان خود مي‌گذرانند و در آخر آن را به يك پروژه، تحقيق و در مواردي نيز به شكل يك كتاب در مي‌آورند.

آقاي "ب." به خبرنگار ايسنا مي‌گويد: روزانه دانشجويان زيادي به اينجا مراجعه مي‌كنند و تحقيقاتي را جهت تايپ به ما تحويل مي‌دهند كه متن اكثر مطالب آن ها قبلا از اينترنت پرينت شده‌اند و ما دوباره آن متون را حروفچيني مي‌كنيم. خيلي از اين دانشجويان كه در كار خود واردترند مطالب را بر روي سي دي قرار داده و ما فقط متن‌ها را كنار هم مي‌چينيم و پرينت نهايي مي‌گيريم!

خانم "ب." كه تحصيلاتش ديپلم است، اضافه مي‌كند: من دانشجوياني را ديده‌ام كه به ما مراجعه كرده و حتي اسم پروژه‌اش را از لحاظ املايي غلط نوشته است. حالا چطور اين گونه تحقيقاتي مورد تاييد استادان دانشگاه قرار مي‌گيرد خود جاي تعجب دارد!

خانم "ب." هم‌چنين مي‌گويد: ما كه در هر حال پولمان را مي‌گيريم!

به گزارش ايسنا آنها در قبال هر صفحه 400 تومان از دانشجويان به عنوان دستمزد تايپ و پرينت مي‌گيرند و به قول خودشان چندان هم غصه اين ضعف علمي دانشجويان را نمي‌خورند زيرا نمي‌خواهند كه نانشان آجر شود.

***

مريم از جلسه امتحان بلند شد و حال پريشاني داشت. با ديدن پروژه‌اي كه ميان دستان استاد بود به ياد تحقيق خودش افتاد. فوري آن را از كيفش بيرون آورد و دو دستي تقديم به استاد كرد. استاد نگاهي به پروژه انداخت و با لبخندي گفت: متشكر از زحمت‌تان!