آفتاب: سید محمد خاتمی و بوندویک، نخستوزیر سابق نروژ، پس از دیدار دوجانبه در اسلو در جمع خبرنگاران رسانههای نروژی و بین المللی حاضر و به سؤالات آنان پاسخ گفتند.
در ابتدا نخست وزیر سابق نروژ، در مورد کارگروه زنان که روز گذشته با مشارکت بنیاد گفت و گوی تمدنها (ژنو)، در اسلو برگزار شد توضیحاتی ارائه کرد. در پایان این گزارش دو طرف بر ادامه همکاریهای مشترک و توسعه فعالیتهای دو بنیاد تأکید کردند.
نخستین سؤال را خبرنگار یکی از شبکههای خبری نروژ در مورد پرونده اتمیایران مطرح کرد. سید محمد خاتمیدر پاسخ توضیح مختصری درباره سیر پرونده ایران داده و با اشاره به عضویت ایران در NPT بر حق ایران برای بهره برداری از فن آوری صلح آمیز هستهای تأکید کرد.
وی در ادامه افزود: «افزایش قیمت نفت و کاهش ذخایر جهانی نفت و گاز، جهان را ناگزیر از روی آوردن به سمت بهره گیری از انرژیهای نو خواهد کرد».
خاتمی افزود: «در حال حاضر پرونده ایران مشکل حقوقی ندارد و آنچه امروز مسأله را بغرنج کرده بحثی سیاسی است. حق ایران کاملاً روشن است و ایران در چارچوب مقررات آژانس حرکت میکند. راه حلی جز مذاکره بدون شرط برای باز کردن گره پرونده هسته ای ایران وجود ندارد و تهران آماده نشستن بر سر میز مذاکره است. مذاکره ای بدون هرگونه پیش شرط.
منطقه ما منطقه ای بحران زده و در عین حال استراتژیک است و هر بحران دیگری در منطقه، خصوصاً اگر ایران یکی از طرفهای آن باشد برای همه زیانبار خواهد بود».
سؤال دوم به انتخابات آینده ریاست جمهوری در ایران و چگونگی مشارکت مؤثر ایران در بازگرداندن ثبات به عراق اختصاص یافت. سید محمد خاتمیدر پاسخ به این سؤال انتخابات آینده در ایران را مشابه انتخابات در کشورهای دیگر دانست و از اینکه تغییر ساختار قدرت در ایران از طریق انتخابات صورت میگیرد اظهار خرسندی کرد.
وی در ادامه اظهار داشت: «مسائل داخلی مختص ایران نیست و کم و بیش در تمام کشورها شاهد بروز اختلاف نظرهای داخلی هستیم. البته بدیهی است که در کشورهایی با دموکراسی نوپا شاهد بروز مسائل و مشکلات بیشتری باشیم، اما من به سرانجام کار خوشبینم».
خاتمی در مورد انتخابات آینده ریاست جمهوری در ایران گفت: «نتیجه هرچه باشد، چنانچه برآمده از آراء آزاد مردم باشد قابل قبول و مورد احترام است».
خاتمی سپس به موضوع عراق پرداخت و گفت: «همه ما شاهدیم که عراق در بحران جدی به سر میبرد. ایران از نفوذ زیادی در عراق برخوردار است، اما نباید از نفوذ ایران تعبیر دخالت در امور عراق کرد. این نفوذ ریشه ای تاریخی دارد».
وی افزود: «ما با اشغال عراق مخالف بودیم، مشکل عراق میتوانست به صورت دیگری حل شود. وضعیت فعلی به نفع افراطیون است. عراق نیازمند امنیت است و این امنیت باید توسط خود عراقیها برقرار شود».
رئیس جمهور سابق کشورمان ادامه داد: «ما از ابتدا طرفدار استقرار قانون اساسی و دموکراسی بودیم و خوشبختانه در هر دو کشور دوستان ما بر سر کار آمدند. روا نیست که نفوذ تاریخی ایران در منطقه به دخالت تعبیر شود. ایران نه قصد دخالت در امور داخلی عراق را دارد و نه به چنین کاری دست میزند».
خاتمی گفت: «سیاستمداران منصف اروپایی و آمریکایی به درستی به این مسأله معترفند که ایران باید در حل بحران منطقه نقشی محوری داشته باشد. چه بسا ادعای دخالت ایران در عراق و فشا نابه جا به ایران منجر به تقویت برخی جریانهای تندرو در منطقه شود و این خود خشونت مضاعف را به دنبال خواهد داشت».
وی افزود: «اشتباهات آمریکا در اشغال عراق و افغانستان سبب تقویت و بسط خشونت در منطقه شده و امیدوارم آمریکا و هم پیمانانش با اشتباهی دیگر وضعیت بحرانی منطقه را بحرانی تر نکنند».
رئیس جمهوری سابق ایران در پاسخ به سؤال خبرنگار اسوشیتدپرس در رابطه با انتخابات آینده ریاست جمهوری آمریکا و تأثیر آن در روابط ایران و آمریکا و دنیای اسلام و غرب گفت: «انتخابات آمریکا مربوط به مردم آمریکا است. لزوماً روی کار آمدن رئیس جمهوری جدید مسائل را حل نخواهد کرد. آنچه لازم است تغییری اساسی کند سیاستها و استراتژیها است. سیاستمداران آمریکایی باید این حقیقت را باور کنند تهدید و زور در روابط دنیای امروز جایی نداشته و به ابزاری مضر تبدیل شده است. آمریکا برای دنیا برادر بزرگتر نیست. آمریکا هم کشوری است از کشورهای دنیا و البته کشور بزرگ و قدرتمندی است. اما سیاستمداران آمریکایی باید بپذیرند که همه کشورها منافع و شخصیت قابل احترامیدارند. امیدوارم سیاستهای دولت بعدی آمریکا واقع بینانه تر باشد».
خاتمی گفت: «زمان آن فرا رسیده که آمریکا به جای اینکه قدرت سیاسی، اقتصادی و علمیخود را صرف سرکوب و تحقیر و اشغال کند، آن را در راه توسعه و ثبات و امنیت در جهان به کار بندد. آمریکا در حالی عامل ترویج خشونت در جهان شده که میتوانست بزرگ ترین نقش را در استقرار ثبات بین المللی بازی کند».
خاتمی تصریح کرد: «آمدن و رفتن افراد مهم نیست، وقت آن رسیده که سیاستها قدری منطقی، خردورزانه و صلح جویانه باشند».
بندویک هم در ادامه اظهار امیدواری کرد پس از تغییرات سیاسی ماههای آینده در آمریکا و ایران شاهد گفت و گو و ارتباط منطقی میان دو کشور باشیم.
خبرنگار AFP سؤال مشابهی در مورد انتخابات آینده ریاست جمهوری در ایران و موضع رئیس جمهوری سابق کشورمان با توجه به اعلام بازنشستگی وی پرسید.
پاسخ سید محمد خاتمی با این جمله آغاز شد که آدمی در گذر ایام به سن و سالی میرسد که نیازمند آرامش برای تمرکز بر پارهای امور شخصی خویش دارد، اما متأسفانه سیاست بازنشستگی ندارد. من هم مانند هر ایرانی نسبت به سرنوشت کشورم حساسم و تا جایی که بتوانم فعال خواهم شد. تصمیم در زمینه نوع فعالیت من به شرایط کشور و اینکه کجا میتوانم آرمانها را بهتر پیاده و پیگیری کنم بستگی دارد.
رئیس جمهور سابق کشورمان ادامه داد: «در حال حاضر از فعالیتهای بین المللی خود راضیم و در دنیای اسلام نیز برای توجیه و پیشبرد تفکر منطقی، خردورزانه و آزادیخواهانه اسلام که سخت به آن معتقدم و نیز برقراری فرهنگ دیالوگ برای رسیدن به صلح توأم با عدالت و کرامت تلاش میکنم. باید منتظر آینده بود».
خبرنگار دیگری با اشاره به خبرهای منتشر شده در مورد اجرای دو حکم اعدام در ایران خواستار توضیح سید محمد خاتمیشد.
رئیس بنیاد گفت و گوی تمدنها با تأکید بر این نکته که هیچ انسان معتدلی از کشته شدن یک انسان خرسند نمیشود ادامه داد: «مجازات اعدام در بخشهایی از دنیا با توجیهات حقوقی خاصی اجرا میشود و در بسیاری از سیستمها نیز منع شده است. در بخشهایی از آمریکا هم مجازات اعدام هنوز اجرا میشود. اسلام هم برای برخی جرایم مجازات اعدام را تأیید کرده، اما شرایطی که برای اجرای این حکم در نظر گرفته به گونهای است که اجرای این حکم به ندرت صورت میگیرد».
خاتمی گفت: «من معتقدم نباید در صدور و اجرای حکم اعدام سخاوتمند بود. رهبری ایران و رئیس قوه قضائیه هم علاقهمندند صدور و اجرای حکم اعدام در ایران به حداقل برسد».
یکی دیگر از خبرنگاران حاضر در این جلسه با اشاره به انتشار اخباری غیررسمیاز تمرینات نظامیاسرائیل برای حمله به تأسیسات اتمیایران نظر سید محمد خاتمیرا در این مورد جویا شد.
خاتمی با تبلیغاتی خواندن این اخبار تصریح کرد: «اسرائیل در حال حاضر به هیچ وجه در موقعیت مناسبی قرار ندارد و بعید است مرتکب چنین اشتباهی بشود. این روشها بحرانزا است، نه از بین برنده بحران. ایران به هیچ عنوان از بروز بحران استقبال نمیکند. آمریکا و اسرائیل هم باید بدانند که اگر بحرانی نو ایجاد شود دود آن به چشم همگان خواهد رفت».
آخرین سؤال نیز به درخواست یکی از مقامات ارشد نروژ از دولت ایران برای تجدید نظر در مجازات اعدام کودکان در ایران اختصاص یافت که سید محمد خاتمیدر پاسخ تصریح کرد: «مجازات اعدام در مورد کودکان بزهکار در ایران به هیچ وجه پیش از رسیدن به سن قانونی اجرا نمیشود».