خبرآنلاین: «کاغذ؛ تاریخچه، نگهداری و تای آن» با زبانی ساده برای دستاندرکاران و فعالان بخشهای مختلف صنعت چاپ نگارش شده است و چگونگی پیدایش کاغذ در جهان از چین تا ایران و اروپا را بررسی میکند.
کتاب «کاغذ؛ تاریخچه، نگهداری و تای آن» با تألیف و ترجمه سیامک محیالدین بناب، نویسنده و محقق صنعت چاپ از سوی نشر آموت روانه بازار نشر شده است. مباحث مختلفی در این کتاب قرار دارند که شرایط نگهداری و حتی تا زدن کاغذ نیز بر اساس راه آن بخشی از آنها به شمار میآید. انواع کاغذها، سایز، بافت و مواد موجود در آنها به ترتیب و فاصله موضوعی در این کتاب گنجانده شدهاند.
محیالدین با بیان این که این اثر میتواند نیاز اطلاعاتی کارگران و اپراتورهای فعال در صنعت چاپ را برطرف کند، گفت: بسیاری از کارگران و فعالان حوزه چاپ به خوبی با خصایص و ویژگی کاغذ آشنا نیستند و در کارشان با مشکل برخورد میکنند.
وی با بیان این که ایران یکی از نخستین کشورها پس از چین است که در حوزه فناوری کاغذ فعال شد، یادآور شد: متأسفانه اکنون ما به یکی از بزرگترین واردکنندگان کاغذ در جهان تبدیل شدهایم و نمیتوانیم در این حوزه به خودکفایی برسیم.
در بخشی از این کتاب با عنوان «تاریخچه کتاب و کتابخانه در عهد باستان» می خوانیم:
«از خرابههای شهرهای باستانی سومریان چنین برمیآید که سومریان در حدود 2700 سال پیش از میلاد کتابخانههای شخصی، مذهبی و دولتی برپا کرده بودند. مشهور است که کتابخانه «تلو» مجموعه ای متجاوز از 30 هزار لوحه گلین داشته است. تمدن سومریان از 3500 سال پیش از میلاد پا گرفت و در عهد طلایی «اور» شکوفا شد. مورخان سومری ثبت تاریخ جاری و بازسازی داستان گذشته شان را اغاز کردند. کهن ترین نظام نگارش شناخته شده «خط میخی» است و اعتبار سومریها به سبب ابداع این خط و خدت بزرگ آنها به بشریت است. برای نوشتن از قلم فلزی و تیزی (به شکل میخ) استفاده میکردند و بر مواردی چون گل نرم، عاج یا چوب می نوشتند. برای این منظور کاتبانی تربیت شده وجود داشتند و پس از نوشتن، گل نرم را میپختند تا سخت شود. قطعات گل پخته به صورت لوحه، نخستین کتاب هایی است که تاکنون کشف شده است. لوحهها ابزار ثبت اطلاعات تجاری، آثار مذهبی شامل دعاها، مناسک علائم جادویی، افسانه های مقدس و حکایات و روایات قومی و ملی بودند.
می بینیم که به این سبب لوحه ها ادبیات، اندیشههای اجتماعی، سیاسی و فلسفی خود را حفظ کرده اند و در میان موارد حفاری شده از خرابههای شهرهای باستانی سومری لوحه هایی وجود دارد که قطعات ادبی هزاران سال کهنتر از ایلیاد در آنها نقش بسته است و سومریان کهنترین ادبیات شناخته شده انسان را تدوین کردند. از تمامی متونی که بر گل یا مواد مناسب نگاشته شده است و تاکنون بدست آمده درمییابیم که 95 درصد این متون به امر بازرگانی، اداری و حقوقی ارتباط دارند. فرهنگ سومری برای مدتی بیش از 1500 سال یعنی از نیمه هزاره چهارم تا آغاز هزاره دوم پیش از میلاد بر سرزمین «رافدین» سیطره داشت.
در ازای این تاریخ، نویسندگان سومری توانستند شمار بسیاری از متون را در موضوعات مختلف و در نسخههای متعدد به نگارش درآوردند. برخی از افسانههای رایج مانند داستان «دلاور ناکام گیلگمش» در نسخههای فراوان و یا کاخهای سلطنتی یا مدارس حفظ می کردند. در حقیقت سومریان نخستین کسانی بودند که این دستاوردها را به این هدف روشن یعنی حفظ آن برای نسلهای آینده ثبت کردند به عبارت دیگر سومریان کسانی بودند که به کتاب نقشی اختصاص دادند که تا به امروز با آن در ارتباط است. بدین معنا که دستاوردهای فرهنگی و فناوری انسان را پاس دارد و پاسخگوی اهداف قانونی و آموزشی و دیگر نیازهای روزانه او باشد. پس از سومریان به تمدن بابلیان می رسیم. بابلیان نوشتن خط میخی و همه دانشهای ریاضی و ستاره شناسی و غیره را از سومریان آموختند. کتابخانه هایی در معابد و قصرها وجود داشتند و یکی از مهمترین و بهترین نمونه «بورسیپا» بود که یکی از شاخصترین کتابخانههای عصر باستان بود. از مهمترین آثار باقی مانده از تمدن بابلیان میتوان «قانون حمورابی» را نام برد.»