دسته عزاداری «خاله حُسنی» را بشناسید

مطلبی که در زیر می‌خوانید، از مجموعه یادداشت‌های تهرانگردی احمد مسجدجامعی است که از سال پیش تاکنون انجام می‌شود. چهارمین تهرانگردی او، با چهارمین روز محرم در سال پیش همزمان شده بود و او به‌سراغ یکی از مشهورترین تکیه‌های شهرری در منطقه 20 رفته بود.

به گزارش ایسنا به نقل از «خبرآنلاین»، در یادداشت مسجدجامعی آمده است: بعد از گذر از میدان شوش، وارد خیابان فداییان اسلام یا همان «جاده قدیم شاه عبدالعظیم» شده و پس از پشت سر گذاشتن فلکه اول دولت‌آباد، به خیابان دهخدا رسیدیم و جلوی حسینیه دوشهید توقف کردیم.

بعد از پیاده‌شدن از ماشین با آقای مهندس کتان‌باف، شهردار منطقه 20 و همراهانشان که منتظر ما بودند، سلام‌وعلیک کردیم و وارد حسینیه شدیم.

حسینیه دوشهید که در خیابان فرهنگ قرار دارد، مهم‌ترین محل برگزاری تعزیه در تهران است. بیش از دو دهه از عمر این حسینیه می‌گذرد.

اینجا در سال 1369 شمسی توسط آقای رمضان فرخ‌رو معروف به «خسرو شمر» ساخته شد. از آنجا که او در تعزیه‌های روز عاشورا نقش شمر را بر عهده داشته، به این نام مشهور شده است. تعزیه و شبیه‌خوانی در دولت‌آباد بیش از 70سال سابقه دارد. بنیان‌گذار تعزیه در اینجا، برخلاف عرف معمول تعزیه که مردانه است، زنی به‌نام «حسنیه صادقی» بوده که اهالی او را خاله حُسنی صدا می‌زدند.

این زن با عشق و علاقه خاصی که به اهل بیت داشت، مجلس عزاداری حضرت سیدالشهداء را در سال 1316 شمسی در خانه‌اش در قلعه دولت‌آباد، که ساکنانش شاید از صد خانوار هم تجاوز نمی‌کردند، برپا کرد.

پیش از این، دولت‌آبادی‌ها برای عزاداری به میدان کوچک شهرری، که در حال حاضر شکل قدیم خود را به‌کلی از دست داده، می‌رفتند. در آن زمان هنوز قلعه دولت‌آباد سرپا بود و مردم درون قلعه زندگی می‌کردند. در آن سال‌ها از عزاداران با رشته‌پلو همراه شکر پذیرایی می‌شد.

این پخت و اطعام توسط خاله حسنی و زنان محله انجام می‌گرفت. خاله در سال‌های بعد دسته عزاداری هم راه انداخت به‌طوری که اهالی در کوچه‌های تنگ قلعه حرکت و عزاداری می‌کردند. خاله برای شبیه‌سازی وقایع عاشورا کم‌کم چند شتر هم وارد دسته کرد و به این ترتیب تعزیه را در دولت‌آباد بنیان گذاشت.

او از پدر خسرو شمر، ماشاءالله فرخ‌رو، که حالا دیگر 92 سالش است و در آن ایام بیش از 16 سال نداشت، خواسته بود تا مداح دسته دولت‌آباد شود. البته او تا آن روز مداحی نکرده بود و به خاله می‌گفت که من بلد نیستم و خاله هم در جوابش گفته بود اشکالی ندارد تو بخوان یاد می‌گیری. نام او به‌عنوان اولین نوحه‌خوان دولت‌آباد ثبت شده است.

خسرو شمر هم از همان کودکی پیش خاله به آموختن تعزیه پرداخت و در پنج‌سالگی اولین نقش تعزیه‌ای خود را که طفل زیر بته بود اجرا کرد. امروز او لقب معین‌البکای ری را به همراه دارد و تنها کسی است که در آنجا به این لقب مفتخر بوده و خوشبختانه در قید حیات است.