دوم آذر با یاد شریعتی و سامی و ساعدی و شاید هم جلال

   عصر ایران؛ مهرداد خدیر-  دوم آذر ماه زادروز و سال مرگ چند چهره مشهور ادبی ، هنری و سیاسی است و به این بهانه می توان از اینان یاد کرد.

  از علی شریعتی که در دوم آذر 1312 خورشیدی در روستای کاهک سبزوار زاده شد. هر چند که محل تولد او «مزینان» هم گفته شده تا دکتر کاظم سامی که از دوستداران اندیشه های شریعتی بود و ازاو در کنار سید جمال الدین اسدآبادی و اقبال لاهوری نام می برد.

  سامی کرمانی، اولین وزیر بهداری پس از پیروزی انقلاب 57 بود و می خواست طب را ملی کند و چون این پروژه اجرا نشد از دولت موقت به ریاست مهندس بازرگان کناره گرفت و سه ماه بعد در اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری نامزد شد.

  او در دوم آذر 1367 با ضربات کارد در مطب خود در خیابانی در شمال میدان ولی عصر تهران به طرز فجیعی به قتل رسید. در تحقیقاتی که به طور رسمی انجام شد مشخص شد قاتل، کارمند اخراجی جمعیت هلال احمر – شیر و خورشید سابق- بوده که بعد تر در حمامی در اهواز خود را دار زد.

  همان زمان آیت الله حسینعلی منتظری- که قائم مقام رهبری بود- دکتر سامی را «شهید» خواند و روزنامه اطلاعات نیزدر مقالات متعدد از او به نیکی یاد می کرد.

  دوم آذر همچنین یادآوردرگذشت دکتر غلام‌حسین ساعدی هم هست که مانند دکتر کاظم سامی روان پزشک بود اما در عرصه ادبیات به شهرت رسید چنان که سامی در سیاست.

 مرگ ساعدی هم در دوم آذر 1364 رخ داد. نویسنده «عزاداران بَیَل» که یکی از داستان های آن – گاو- به فیلم ماندگارسینمای ایران بدل شد. داریوش مهرجویی «گاو» را ساخت و عزت الله انتظامی درخشان ترین بازی خود را در آن ارایه داد و هنوز تا صحبت از انتظامی و مهرجویی و فیلم گاو می شود صدای آقای بازیگر در گوش می پیچد که « من مش حسن نیستم. من گاو مش حسن ام!»

  امام خمینی هم این فیلم را دیده و ستوده بودند و همین به کارگردان کمک کرد که پس از مهاجرتی کوتاه بتواند به ایران بازگردد.

  دوم آذر، یک «غلام حسین» دیگر نیز درگذشته است: درویش خان. از واقعه‌ای که این هنرمند را از عرصه موسیقی ایران گرفت   به عنوان نخستین سانحه رانندگی منجر به مرگ در تاریخ ایران نیز یاد می شود.

  این حادثه در سال 1305 خورشیدی رخ داد و امسال  نود و نهمین سالگرد آن است. درویش خان چنان نیکو تار می زد که هنوز کسی چون او ظهور نکرده است.

  با این همه چنان که آمد دوم آذر بیشتر با علی شریعتی شناخته می شود. 

  خانم پوران شریعت رضوی همسر شریعتی در « طرحی از یک زندگی» می نویسد: « این که علی ، مزینانی است یا کاهکی مدت های مدید باعث اختلاف و رنجش اهالی قدرشناس و حساس این دو قصبه شده بود. کاهکی ها استدلال می کردند به روایت اسناد و گواه خیل کثیری از مردمان راست گفتار، شریعتی در کاهک متولد شده و کودکی را نیز همان جا سپری کرده و مزینانی ها هم می گفتند شریعتی همه جا خود را مزینانی می داند و در کتاب کویر نسب خود را در مزینان می جوید و پدرش نیز ضمن تایید تولدش در کاهک گفته است: مگر کسی که در ترن به دنیا بیاید اهل ترن است؟! من مزینانی هستم. دکتر (‌علی) هم مزینانی بود. احسان هم مزینانی است... جوانانی از هر دو آبادی اما توافق کردند شریعتی، کاهکی – مزینانی باشد.»

  هرچند از زادروز علی شریعتی و قتل کاظم سامی به مثابه دو مناسبت غالب دوم آذر در تقویم تاریخ معاصر یاد می کنیم، اما چنان که گفته آمد،غلام حسین درویش خان و غلام حسین ساعدی نیز در این روز چشم از جهان فروبستند.

   یک مناسبت دیگر هم البته هست اما قطعی نیست . این که گفته می شود جلال آل احمد نیز در دوم آذر 1302 در طالقان به دنیا آمد. هر چند 11که زادروز او آذر هم روایت شده است.