طبق ماده یک قانون مالیات های مستقیم، اشخاص حقیقی مشمول مالیات از نظر قانون‌گذار در چهار گروه قرار می‌گیرند: گروه اول اشخاص حقیقی نسبت به اموالی که در ایران دارند، مشمول مالیات هستند؛ گروه دوم تمام اشخاص حقیقی ایرانی یا مقیم ایران که درآمدی در ایران یا خارج از ایران کسب می‌نمایند، مشمول مالیات هستند. از نظر قانون‌گذار، اشخاص مقیم ایران تابعی از سهم مخارج دولت جهت شهروندی هستند که از این رو برای تأمین حقوق شهروندی ایشان متقابلاً موظف به پرداخت مالیات هستند؛ گروه سوم هر شخص حقیقی مقیم خارج از ایران از بابت فعالیت‌هایی که در ایران کسب می‌کند یا مراودات مالی که با ایران دارد، موظف به گزارشگری در ایران و به‌طبع مشمول قوانین مالیاتی دولت ایران است؛ گروه چهارم تمام اشخاص غیر ایرانی که همچون دسته سوم از منافع و زیرساخت‌های دولت جمهوری اسلامی ایران بهره‌مند می‌شوند و از طرفی به دلیل کسب منافع اقتصادی و وجود مراودات مالی برای شفافیت در نظام اقتصادی موظف به گزارشگری و به‌طبع مشمول قوانین مالیاتی دولت ایران هستند.

تکالیف اشخاص حقیقی مشمول مالیات

بعد از بررسی ماده یک قانون به این نتیجه می‌رسیم مابه‌ازای هر گونه درآمدی که در ایران کسب می‌کنیم یا به عنوان شخصی که مقیم ایران هستیم و در خارج از ایران به دست می‌آوریم، مشمول مالیات و پاسخگویی به سازمان امور مالیاتی هستیم. برای اطلاع از تکالیف اشخاص مشمول مالیات، باید ابتدا بررسی کنیم که جزء کدام دسته از مؤدیان مشمول مالیات هستیم که به تبع قانون مشمول وظایف متفاوتی مبتنی بر نوع فعالیت و دسته‌بندی سازمان امور مالیاتی هستیم. مهم‌ترین اقدام آشنایی با وظایف قانونی متناسب با میزان و نوع فعالیت درآمدی است که برای کسب اطلاعات کامل و اخذ مناسب‌ترین تصمیم باید به قانون مالیات مستقیم به عنوان مبنا و قانون مالیات بر ارزش به طبع آن توجه داشته باشیم. بعد از آشنایی با زیرساخت‌های مالیاتی با قوانین مؤخر آشنا می‌شویم که نسبت به قوانین پایه یا مبنا ارجعیت دارند. عموماً قوانین مؤخر که به تصویب مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان یا هیات وزیران می‌رسند، دارای تاریخ انقضا می‌باشند و در صورتی که قوانین ما بعد آنها رویه قبلی را ادامه ندهد، مجدداً قوانین پایه (مالیات مستقیم و غیر مستقیم) لازم‌الاجرا هستند. شما می‌توانید جهت اطلاع از آخرین قوانین معافیت های مالیاتی با مشاور مالیاتی یا کارشناسان حوزه مالیات در ارتباط باشید. برای آشنایی کامل‌تر از مبنای تصمیم‌گیری برای استفاده از حداکثر ظرفیت معافیت‌ها، ما به شما تماس با تلفن مشاور مالیاتی موسسه خدمات مالی dadis.ir را پیشنهاد می‌کنیم.

تکالیف مالیاتی اشخاص حقیقی

به منظور انجام تکالیف اشخاص مشمول مالیات ابتدا باید بررسی کنیم که شما شخص حقیقی یا شخص حقوقی هستید. در این مقاله سعی داریم تکالیف اشخاص حقیقی مشمول مالیات را بررسی کنیم؛ گروه اول موظف به ارائه‌ی اطلاعات هویتی، از جمله اطلاعات محل سکونت یا محل قانونی خود برای ابلاغ اوراق مالیاتی، به انضمام دریافت مجوزهای لازم برای دریافت بخشودگی و معافیت های قانونی مربوطه و ارائه موجودی مواد و کالای اول دوره منطبق با سند افتتاحیه و ارائه گزارش موجودی مواد و کالای پایان دوره در تطابق با کالای خریداری شده و مصرف شده، بهای تمام شده طی دوره (در صورتی که واحد مربوطه تولیدی باشد)، اطلاعات مربوط به واردات و صادرات کالاها و خدمات و با ارائه صورت حساب یا فاکتور خرید خارجی و پکینگ لیست و تطابق ارزی و مقداری با برگ سبز کالا و قبض دریافت مقداری در انبار واحد تجاری و ...، ترازنامه، صورت حساب سود و زیان، اطلاعات جاری شرکا و حساب‌های بانکی مربوط به فعالیت شغلی یا حساب‌های درگیر با واحد تجاری که در دفاتر اعلام شده باشند، هستند.

اشخاص حقیقی گروه دوم نیز موظف به ارائه اطلاعات هویتی، از جمله اطلاعات محل سکونت یا محل قانونی خود برای ابلاغ اوراق مالیاتی، به انضمام دریافت مجوزهای لازم برای دریافت بخشودگی و معافیت‌های قانونی مربوطه و ارائه موجودی مواد و کالای اول دوره و پایان دوره و صورت درآمد و هزینه و یا فروش و خرید کالا به علاوه صورت اموال و دارایی‌ها و اطلاعات جاری شرکای مجموعه، ثبت و گزارشگری حساب‌های بانکی مربوط به فعالیت در پرونده مالیاتی، ارائه اظهارنامه صورت معاملات فصلی، ارائه اظهارنامه ارزش افزوده، اظهارنامه مالیات حقوق و اظهارنامه عملکرد می‌باشند، هستند.

اشخاص حقیقی گروه سوم نیز موظف به ارائه اطلاعات هویتی، از جمله اطلاعات محل سکونت یا محل قانونی خود برای ابلاغ اوراق مالیاتی، به انضمام دریافت مجوزهای لازم برای دریافت بخشودگی و معافیت‌های قانونی مربوطه و ارائه اطلاعات جاری شرکای مجموعه و حسابهای بانکی مربوط به فعالیت‌های تجاری در پرونده مالیاتی و اظهارنامه عملکرد برای جلوگیری از ورود مجدد سازمان امور مالیاتی به پرونده مذکور به انضمام صورت خلاصه‌ی درآمد و هزینه یا خرید و فروش شغلی خود در اظهارنامه عملکرد هستند و در صورتی که مشمول ارزش افزوده نیز باشند، علاوه بر ارائه اظهارنامه ارزش افزوده مشمول ارائه گزارش صورت معاملات فصلی به سازمان امور مالیاتی نیز می‌باشند.

دفاتر قانونی پلمپ اشخاص حقیقی یا مشاغل

در خصوص رسیدگی به عملکرد اشخاص حقیقی یا مشاغل، صرفاً اشخاص گروه اول طبق ماده 95 قانون مالیات های مستقیم اخذ دفاتر قانونی پلمپ، از جمله دفتر کل و روزنامه هستند و موظف‌اند قبل از شروع سال مالی جدید نسبت به آن اقدام کنند. اما اینکه چرا باید قبل از شروع سال مالی اقدام به این کار کنند، به‌موجب قانون، اشخاص حقیقی یا مشاغل از ابتدای سال مالی موظف به درج وقایع روزانه در دفتر روزنامه هستند و حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل منتقل می‌شوند. البته سازمان امور مالیاتی در این راستا نیز تمهیداتی برای اشخاص حقیقی یا مشاغل در نظر گرفته است که بر اساس آیین‌نامه 230761 می‌توانند با ارائه نامه‌ یا درخواستی به سازمان امور مالیاتی (قبل از شروع سال مالی جدید)، نرم‌افزار مورد استفاده را معرفی کرده، خلاصه عملیات داده شده به ماشین‌های الکترونیکی را به صورت ماهیانه در پایان هر ماه در دفتر روزنامه ثبت و حداکثر تا پانزدهم ماه بعد به دفتر کل منتقل کنند. به این ترتیب، اطلاعات آنها به جزئیات در نرم‌افزار به خدمت مسئول رسیدگی‌کننده داده می‌شود و دفاتر هم به لحاظ مطابقت، قابل اتکا و رسیدگی هستند. البته اشخاص حقیقی یا مشاغل در صورتی که تا قبل از شروع سال مالی به هر دلیلی دفاتر قانونی دریافت نکرده باشند، به شرطی که تا قبل از اخذ دفاتر قانونی هیچ‌گونه فعالیت پولی و مالی نداشته باشند، می‌توانند دفاتر قانونی را در سال جاری اخذ کنند.

ارسال اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی یا مشاغل

اشخاص حقیقی یا مشاغل، موظف به ارسال اظهارنامه عملکرد تا حداکثر سه ماه بعد از پایان سال یا دوره مالی هستند. البته این مدت در بازه زمانی همه‌گیری بیماری کرونا به تعویق افتاد و در برخی موارد به ماه‌های خرداد و مرداد موکول شد. اما طبق قانون، شما تا پایان خرداد ماه سال بعد را برای ارسال اظهارنامه عملکرد مشاغل را مد نظر قرار بدهید و برای تکمیل اظهارنامه به بخش اطلاعات اختصاصی توجه ویژه داشته باشید که حتماً این موارد را تکمیل نمایید: در ردیف یک با تعیین «بلی» شماره مجوز شغلی در جدول شماره 3؛ در ردیف 2 با انتخاب «بلی» شماره دفاتر قانونی پلمپ در صورتی که جزء مشاغل گروه اول باشید، در جدول شماره 4؛ در بند 5 با انتخاب «بلی» اطلاعات ملک استیجاری در جدول شماره 6 را وارد کنید و سپس به تکمیل اطلاعات درآمدی و گزارش هزینه‌ها بپردازید و با تأیید نهایی حتماً شماره پیگیری را به انضمام PDF اظهارنامه ارسال اظهارنامه دریافت کنید.

تبصره ماده 100، هر چند که برای اشخاص گروه دوم و سوم مطلوب است، پیشنهاد می‌کنم در صورتی از این تبصره استفاده و گزارشگری مالی کنید که هیچ‌گونه درآمد کتمان شده‌ای نداشته باشید؛ چرا که در غیر این صورت، سازمان امور مالیاتی این امکان را دارد که تا 5 سال بعد از تاریخ ارائه اظهارنامه، درآمد کتمان شده شما را علنی و نسبت به ابطال توافق تبصره ماده 100 اقدام نماید؛ در این صورت توافق‌نامه فی مابین شما با سازمان امور مالیاتی باطل می‌شود و شما علی‌رغم پرداخت جریمه‌ی کتمان، موظف به پرداخت 30% جریمه غیر قابل بخشودگی عدم ارسال اظهارنامه نیز هستید. در پایان توصیه می‌کنیم که به ارجعیت قوانین مؤخر یا آخرین قوانین مصوب نسبت به قوانینی که در این مقاله به تشریح آنها پرداختیم، توجه داشته باشید. در این خصوص می‌توانید با مراجعه به وب سایت موسسه مالیاتی دادیس یا شماره همراه 09121966291 در تماس باشید و از اطلاعات کارشناسان در این زمینه بهره‌مند شوید.

کانال عصر ایران در تلگرام

تماشاخانه