.png "عصر ایران")
۱۷ آذر ۱۴۰۴
به روز شده در: ۱۷ آذر ۱۴۰۴ - ۱۲:۱۱
حمله خرس سیاه به نگهبان پس از نمایش در چین (فیلم) در باغ ادبیات ایران- 1
نثر پارسی/ سیاستنامه؛ کِشتند و خوردیم، کاریم و خورند...
اگرچه در انتخاب این متون هم به فرم و قالب توجه شده هم محتوا اما بر خلاف کتاب های درسی قصد اندرز در میان نیست بلکه زیبایی ترجیح دارد.
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- علاقۀ مخاطبان به نوشتههایی با رنگ و بوی ادبیات شیرین پارسی و لطف شان که ذیل مطلب اخیر دربارۀ خیام نیشابوری به کمال رسید، انگیزهای شد تا هر از گاهی به کتابی رجوع شود و لذت کلمات را به اشتراک بگذاریم.
البته پیشتر نیز درسلسله نوشتههایی زیر عنوان «یک جرعه از اقیانوس فرهنگ وادبیات ایران» چنین مرادی در کار بود اما یاد می شد و اینجا سطوری را نقل میکنیم با توضیحی اندک.
با «سیاستنامه» خواجه نظامالملک شروع میکنیم که نویسندۀ آن همچون ابوالفضل بیهقی در عین اشتغال به ادارۀ کشور از نوشتن غافل نبوده آن هم با قلمی بسیار شیوا.
این متون البته جای این دریغ را هم باقی میگذارد که ناگهان چه شد که از شکوه قرن چهارم و پنجم به مغاک سکوت و انحطاط در سالیانی بعدتر فروغلتیدیم.
در متون قرون 4 و 5 هر چه میبینی در ستایش خرد و سیاستورزی است؛ گوهری که در گذر زمان رنگ باخت. اگرچه در انتخاب این متون هم به فرم و قالب توجه شده هم محتوا و البته سلیقۀ این نویسنده اما بر خلاف کتابهای درسی قصد اندرز در میان نیست بلکه زیبایی ترجیح دارد.
حکایت «انوشیروان و پیرمردی که جوز میکاشت» از فصل سیوششم «سیاست نامه» که در روزگار ما با کوشش زنده یاد دکتر جعفر شعار در دسترس است، بسیار خواندنی است. معانی واژه های کمتر رایج در دوران ما در پایان میآید ولی برخی را در قلاب [کروشه] میآورم تا خواندن آسیب نبیند:
«رسم تخمۀ ساسانیان چنان بوده است که هر که پیش ایشان سخنی گفتی و یا هنری نمودی که ایشان را خوش آمدی، بر زفان [زبان] ایشان برفتی که زه!
چون بر زفانِ پادشاه برفتی که زه، در وقت، خزینهدار هزار دینار بدان کس دادی و ملوک اکاسره در عدل و همت و مروت، زیادت از دیگر پادشاهان بودند خاصه انوشِروان عادل.
روزی نوشروان برنشسته بود و با خاصگیان به شکار میرفت، بر کنار دیهی [دهی] گذر کرد. پیری را دید نود ساله. جوز در زمین مینشاند. نوشِروان را عجب آمد. از بهر آن که ده سال و بیست سال بباید تا این درختِ کِشته بررسد. گفت: ای پیر! جوز می کاری؟ گفت: آری، خدایگان. گفت: چندان زنده باشی که از بَرَش بخوری؟ گفت: کِشتند و خوردیم، کاریم و خورند. نوشِروان را خوش آمد و گفت: زه!
دروقت، خزینهدار هزار دینار بدین پیر داد. پیر گفت: ای خدایگان، هیچ کس بَرِ این درخت زودتر از بنده نخورد!
گفت: چگونه؟ پیر گفت: اگر من جوز نکِشتمی و خدایگان از اینجا گذر نکردی و از بنده چنان که پرسید، نپرسیدی و بنده آن جواب ندادی، من این هزار دِرَم از کجا یافتمی؟
نوشِروان گفت: زهازه! پس، خزینهدار، دو هزار دینار دیگر بدو داد. از بهر آن که دو بار «زه» بر زفان او رفت.
* اکاسره: جمع کسری (خسرو) لقب پادشاهان ساسانی
*جوز: گردو
تخمه: نسل، سلسله، تبار، نژاد
لینک کوتاه: کپی لینک
مریخ هم منطقه ممنوعه دارد؟ / دانشمندان هشدار دادند نزدیک نشوید مصوبه جدید حقوق و مزایا تصویب شد؛ افزایش حقوق شاغلان و بازنشستگان همه دستگاهها قطعی شد پیشبینی وضعیت هوا طی پنج روز آینده/ کدام استانهای کشور بارانی میشوند؟ حذف ۹۰ درصدی فلزات سنگین پساب با تولید مادهای از ضایعات آلوده به روغن روانکار صنایع روی دستور ویژه رییس قوه قضاییه به سازمان بازرسی برای ورود فوق العاده به موضوع ارز درخواست عجیب یک زن از اورژانس آیا شما هم این لغات را غلط تلفظ میکنید؟ امروز چه فرقی داشت که تهران تعطیل نشد؟ سال 1310؛ عکسی نایاب از پل قدیمی پنجابه در راه تهران - مازندران اعمال جریمهای برای طرح زوجوفرد از درِ منازل یارانه انرژی هدفمند میشود؛ اتصال به کد ملی در دستور کار خودکشی در ایران؛ از فشارهای ساختاری تا اخلاق مراقبت و امید علم الهدی: حزب موتلفه برای مبارزه با مفاسد اقتصادی به میدان بیاید مکرون به چین هشدار داد: اگر تغییر نکنید، اروپا هم مثل آمریکا عمل میکند درباره اصلاح قانون مهریه و آنچه زنان باید بدانند
نظرسنجی
با توجه به مشخص شدن رقبای ایران در مرحله نخست جام جهانی فوتبال، به نظر شما تیم ملی می تواند به مرحله بعدی صعود کند؟
آیندگان چیزی نخواهد ماند
و خودیهاشون خوردند
خودیهاشون نابود و ویران میکنند
تا ویرانه بماند