توپ طلا و دست کوتاه فوتبال ایتالیا

عصر ایران؛ جمشید گیل - در خبرها آمده بود که نیکولو بارلا، هافبک اینترمیلان، تنها بازیکن ایتالیایی در فهرست نامزدهای توپ طلای سال 2023 است. بارلا در سال 2021 هم نامزد دریافت توپ طلا شده بود ولی جزو نامزدهای اصلی نبود و این بار هم هیچ شانسی برای کسب توپ طلا ندارد.

در واقع فهرست نامزدهای توپ طلا، بیشتر نشان‌دهندۀ بازیکنان خوب یکسال اخیر فوتبال اروپا است نه چیزی بیش از این. در یکسال اخیر مسی جام جهانی را برده و امباپه آقای گل جام جهانی شده و هالند هم لیگ قهرمانان اروپا را فتح کرده است. بنابراین بارلا شانسی برای کسب توپ طلا ندارد.

فوتبال ایتالیا زمانی که سرشار از بازیکنان درخشان بود، به سختی می‌توانست به توپ طلای فرانس فوتبال برسد؛ الان که از حیث برخورداری از بازیکنان بزرگ و درخشان غنای سابق را ندارد، قاعدتا امید چندانی به کسب یک توپ طلای تازه ندارد.

در تاریخ فوتبال ایتالیا فقط 4 بازیکن توانسته‌اند توپ طلا را ببرند: جانی ریورا (1969)، پائولو روسی (1982)، روبرتو باجو (1993)، فابیو کاناوارو (2006).

ریورا مهاجم میلان بود، پائولو روسی و باجو مهاجمان یوونتوس. کاناوارو هم مدافع یووه بود. اگرچه وقتی توپ طلا را دریافت کرد، بازیکن رئال مادرید شده بود. ولی دلیل اصلی اهدای توپ طلا به او، درخشش فراموش‌نشدنی‌اش در جام جهانی 2006 بود. در واقع کاناوارو هم مثل روسی، توپ طلایش را مدیون جام جهانی است ولی ریورا و باجو به دلیل درخشش در میلان و یووه توپ طلا را کسب کردند.  

در 66 سالی که از اهدای جایزۀ توپ طلا می‌گذرد، ایتالیایی‌ها فقط 4 بار این جایزه را بدست آورده‌اند ولی کشورهای آلمان و هلند و پرتغال و فرانسه هر کدام 7 بار توپ طلا را بدست آورده است.

برای آلمان بکن‌بائر و رومنیگه هر کدام دو بار، گرد مولر و لوتار ماتیوس و ماتیاس سامر نیز هر کدام یک بار توپ طلا را به ارمغان آورده‌اند. اگر قانون ممنوعیت اهدای توپ طلا به بازیکنان غیراروپایی نیز در سال 1995 لغو نشده نبود، آن سال کلینزمن برندۀ این جایزه می‌شد نه ژرژ وه‌آ. یعنی الان هشت توپ طلا در کیسۀ ژرمن‌ها بود.

برای پرتغال کریس رونالدو 5 بار، اوزه‌بیو و لوئیس فیگو نیز هر کدام یک بار توپ طلا را کسب کرده‌اند. برای هلند یوهان کرایف 3 بار، فان‌باستن 3 بار و رود گولیت نیز یک بار فاتح توپ طلا شده‌اند. برای فرانسه نیز پلاتینی 3 بار، ریموند کوپا و ژان پیر پاپن و زیدان و بنزما نیز هر کدام یک بار فاتح توپ طلا شده‌اند.

حتی انگلستان نیز با کسب 5 توپ طلا بالاتر از ایتالیا قرار دارد. استنلی ماتیوس، بابی چارلتون، کوین کیگان (2 بار) و مایکل اوون برندگان انگلیسی توپ طلا بوده‌اند.

احتمالا خصلت دفاعی فوتبال ایتالیا یکی از دلایل عقب ماندن این کشور از آلمان و هلند و فرانسه و ... در کسب توپ طلا است. میلان آریگو ساچی هم که تیمی هجومی بود، نمایش هجومی‌اش عمدتا مبتنی بود بر توانایی‌های گولیت و ریکارد و فان‌باستن.

در سال‌های 2000 و 2006 تیم ملی ایتالیا لبریز از بازیکنان بزرگ بود ولی این تیم در فینال (جام ملت‌های اروپا و جام جهانی) نمایشی بیش از حد دفاعی داشت. اگر در سال 2006 فرانسه قهرمان جهان می‌شد، بعید نبود توپ طلا را به زیدان بدهند نه به کاناوارو.

ولی نکته این است که توپ طلا عمدتا نصیب بازیکنانی می‌شود که نقش بیشتری در بازی هجومی دارند. بنابراین تیمی که حتی در فینال هم عمدتا دفاع می‌کند، طبیعتا بازیکنانش شانس بالایی برای کسب توپ طلا ندارند. مواردی که توپ طلا به یک مدافع رسیده، بسیار کم‌شمار است. جز بکن‌بائر و ماتیاس سامر و کاناوارو، تا حالا هیچ مدافعی موفق به کسب این افتخار نشده.

مثلا در فینال 1994 اگر ایتالیا می‌توانست دست کم دو حملۀ خطرناک روی دروازۀ برزیل داشته باشد و یکی از آن دو حمله را روبرتو باجو گل می‌کرد و ایتالیا قهرمان جهان می‌شد، قطعا توپ طلای آن سال هم به باجو می‌رسید نه به هریستو استویچکوف. ولی وقتی ایتالیا 120 دقیقه مشغول دفاع کردن بود، باجو چطور باید گل می‌زد!

از حیث کیفیت بازی، بازیکنانی نظیر توتی و پیرلو قابلیت کسب توپ طلا را داشتند ولی ساختار دفاعی فوتبال ایتالیا چنین شانسی را از آن‌ها دریغ می‌کرد؛ در حالی که مایکل اوون در سال 2001 توانست توپ طلا را ببرد؛ بازیکنی که قطعا در حد پیرلو و توتی نبوده در تاریخ فوتبال.

حتی به عنوان مهاجم، اوون یا ایگور بلانوفِ روسی به مراتب پایین‌تر از روبرتو باجو بودند ولی باجو نیز مثل آن‌ها فقط یکبار برندۀ توپ طلا شده. در حالی که باجو به مراتب بازیکنی بهتر از کوین کیگان انگلیسی بود که دو بار در سال‌های 1978 و 1979 برندۀ توپ طلا شد.

توپ طلا جایزه‌ای برای مدافعان نیست. بکن‌بائر و ماتیاس سامر هم در اصل هافبک بودند و به همین دلیل قابلیت‌های تهاجمی بالایی داشتند و در حملات تیمشان شرکت می‌کردند. این ویژگی در سبک بازی بکن‌بائر بسیار برجسته بود.

اگر قرار بود توپ طلا به شکلی عادلانه، یعنی با در نظر گرفتن اهمیت مدافعان، به بازیکنان خطوط دفاعی تیم‌های گوناگون نیز برسد، دست کم بابی مور و فرانکو بارسی و پائولو مالدینی و رونالد کومان هم باید برندۀ این جایزه می‌شدند. کاناوارو در سال 2006 نمایشی استثنایی ارائه کرد ولی بخت هم با او یار بود که ایتالیا قهرمان جهان شد؛ موفقیتی که البته او نقشی اساسی در رقم خوردنش داشت.

در نیمۀ اول دهۀ 1980، کلودیو جنتیله و گائتانو شیره‌آ بهترین مدافعان جهان بودند. هر دو عضو یوونتوس و تیم ملی ایتالیا. ولی از 1980 تا 1985، شش توپ طلا اهدا شد و همگی نصیب مهاجمان شدند. طی این شش سال رومنیگه 2 بار، پلاتینی 3 بار و پائولو روسی یکبار فاتح توپ طلای اروپا شدند و کسی استواری شیره‌آ و جنتیله را شایستۀ توپ طلا ندانست. با اینکه این دو بازیکن در قهرمانی ایتالیا در جام جهانی و موفقیت‌های یوونتوس در فوتبال ایتالیا و اروپا نقش چشمگیری داشتند.

بنابراین عجیب نیست که فوتبال دفاعی ایتالیا نصیب چندانی از توپ طلا نداشته است. تازه این نصیب اندک برای دورانی بوده که تیم ملی ایتالیا را بازیکنانی درخور پر کرده بودند و لیگ فوتبال این کشور نیز لبریز از ایتالیایی‌های طراز اول بود. در دهۀ اخیر، کفگیر فوتبال ایتالیا از حیث داشتن چنان بازیکنانی به ته دیگ خورده و این هم، در کنار فوتبال دفاعی باشگاه‌ها و تیم ملی این کشور، مزید بر علت شده است که هیچ یک از بازیکنان ایتالیایی، مدعی جدی دریافت توپ طلا نباشند.  

بیشتر بخوانید:

بدرود آقای خاص!

توپ طلا این بار قطعا حق مسی است

تماشاخانه

پشت حصار پارک‌ها چه خبر است؟/ قطع درختان با رمز «زنده باد درخت»!؟ (فیلم)

زاکانی چقدر برای تهران مفید بوده‌است؟ وعده‌ها یا خیالبافی‌های یک شهردار! تهران دلخوش کدام یک است؟ (فیلم)

فیلم های دیگر