غیر از حقوق چی داری؟ (3+3 نکته درباره مزایا)

عصر ایران / مدرسه کار و کسب ؛ دکتر مجید ایرانشاهی - یکی از عوامل مهم در رقابت برای جذب و نگهداشت نیروی انسانی در فضای امروز کسب و کار، مساله مزایاست. در واقع همان طور که به صورت عرف مطرح می شود ما حقوق و مزایا داریم. پیرامون بخش اول یعنی حقوق در یادداشت های گذشته به صورت اختصاری نکاتی را مطرح نمودیم.  در این یادداشت می خواهیم به بخش دوم یعنی مزایا و اهمیت و چگونگی تعریف آن در کسب وکار بپردازیم.

  مزایا به صورت ساده این گونه  بیان می شود: مجموعه‌ای از امکانات و سرویس‌های پولی و  غیر پولی که کارفرماها در کنار حقوق پرداختی به کارکنان خود اعطا می‌کنند.

در گذشته و حتی در حال حاضر،  مساله مزایا برای منابع انسانی در کسب و کارهای کشور ما چندان اهمیتی نداشت و یا به یک یا دو مورد نظیر بیمه و بیمه تکمیلی ختم می شد اما در حال حاضر و به ویژه با افزایش میزان حضور کارکنان نسل جدید و همچنین کاهش نیروی انسانی متخصص در کشور این مساله برای جذب نیرو حائز اهمیت شده است. دلیل آن هم این است که زمانی که شما به دنبال جذب نیرو هستید افراد قطعا به این بخش از خدمات ارائه شده توسط شما توجه می کنند. پس داشتن برنامه برای این مساله امری ضروری در کسب و کار برای شما و برند کارفرمایی شما به شمار می رود.

حال مساله این است که چگونه می بایست این مزایا را در کسب و کار خود تعریف کنیم؟ در ادامه به  بیان نکاتی پیرامون تعریف مزایا برای منابع انسانی در سازمان می پردازیم.

• دسته بندی مزایا
  

از آنجایی که در هرسازمان و کسب وکار، تنوع نسلی، جنسیت و شغلی وجود دارد مزایای خود را در  سه گروه اصلی تفکیک و دسته بندی نمایید:

الف) مزایای عمومی ویژه تمامی منابع انسانی

ب) مزایای اختصاصی ویژه افراد

ج) مزایای ویژه تیم ها و واحدهای سازمان و کسب وکار

• مدیریت مالی
  

مبحث مزایا گرچه منجر به افزایش رضایت و تعهد برای منابع انسانی و ارتقا برند کارفرمایی منجر می گردد ولی در عمل نیاز به برنامه ریزی مالی دارد؛ پس حتما نسبت به بودجه بندی در این مورد و محدودیت منابع دقت کنید.

• ارزیابی و بازخورد
  

پس از اینکه نسبت به تعریف و اجرای مزایا اقدام نمودید حتما نسبت به بازخوردگیری و اثر بخشی آن در منابع انسانی اطمینان یابید و اگر نیاز به تغییراتی است حتما آن تغییرات را انجام دهید.

همانطور که اشاره کردیم مزایا را در 3 گروه عمومی، اختصاصی فرد و ویژه تیم یا دپارتمان ها تعریف کنید؛ برای این موضوع بهتر است موارد ذیل را در نظر داشته باشید.

الف) گروه مزایا عمومی

این مزایا برای تمامی پرسنل و بدون قید و شرط خاصی در نظر گرفته می شود و بهتر است با توجه به 3 اصل زیر تعریف گردد:

1. عرف کسب وکار و صنف: همانند حقوق اگر در صنف شما برای مثال بیمه تکمیلی وجود دارد شما حتما باید آن را ارائه دهید. در ضمن مواردی که در رسته فعالیتی شما توسط رقبا ارائه نمی گردد؛ در صورت ارائه توسط شما می تواند مزیت رقابتی شما باشد.
   
   
2. کمک کننده به بهبود شرایط اقتصادی زندگی منابع انسانی: متاسفانه با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور یعنی رکود و تورم و کاهش قدرت خرید؛ سعی کنید به افراد در زمینه بهبود شرایط اقتصادی زندگی آن ها کمک کند. مواردی نظیر وام، بن های خرید کالا، بسته های معیشتی- مناسبتی و غیره از این دست می باشد.
   
   
3. از ورود ، زیست تا خروج از سازمان تعریف شود: بهتر است برای افراد از لحظه ورود به سازمان تا زمانی که در سازمان حضور دارند و حتی موقع خداحافظی(البته مشروط به اینکه منطقی و دوستانه باشد) مزایا را تعریف کنید. مواردی مثل پک خوش آمد گویی، هدیه روزهای زن و دختر، روز جوان و غیره، تقدیرنامه خداحافظی از این دست می باشد.

ب) گروه مزایای اختصاصی افراد

این مزایا را برای افراد و برای یک اتفاق ویژه و یا عملکرد خاص برای آن ها تعریف می شود. تعریف این مزایا ارتباط تنگاتنگی با مدیریت عملکرد ( که در یادداشت های بعدی ) بدان می پردازیم. مواردی نظیر تولد، ازدواج یا فوت اقوام در این دسته قرار می گیرد.

ج) گروه مزایای ویژه تیم ها و واحدهای سازمان و کسب وکار

این مساله به طور کامل مربوط به عملکرد تیم ها و واحدهای سازمان می شود و با توجه به شاخص های عملکردی بویژه در واحدهایی نظیر تولید، فروش، برنامه نویسی، تحلیل و از این دست می تواند تعریف شود. مواردی نظیر رکورد فروش روزانه، افزایش تولید در دوره خاص و غیره در این گروه قرار می گیرد.

نکات پایانی

1. خلاقیت: از آنجاییکه مزایا طیف گستره ای را در بر می گیرد تعریف خلاقانه مزایا و ساختار شکنی در این مورد می تواند به دیده شدن برند شما در میان متقاضیان کمک نماید.
   
   
2. دادن حق انتخاب : اگر امکان آن را دارید به افراد برای انتخاب مزایای خود منو قراردهید تا بویژه در حالت اختصاصی بتوانند حال بهتری را تجربه کنند.
   
   
3. مزایا جایگزین حقوق نیست: حواستان باشد که مزایایی که شما پرداخت می کنید زمانی موثر خواهد بود که شما تعهدات حقوق خود را منظم و متعهدانه انجام داده باشید والا اگر این کار نکنید تخصیص مزایا ممکن است حتی نتیجه معکوس و چالش زا در سازمان شما باشد.

 خلاصه کلام آن که تعریف حقوق و مزایای درست و اصولی، پایه ای برای جذب و نگهداشت هرچه بهتر نیروها خواهد بود؛ این مساله راجدی بگیرید.

____________________________________________
*دکتر مجید ایرانشاهی
دکترای مدیریت منابع انسانی 
مشاور مدیریت منابع انسانی
مدرس و پژوهشگر مدیریت منابع انسانی
قائم مقام و عضو هیئت مدیره مرکز مشاوره و خدمات کارآفرینی بهینه 
نویسنده و مدرس مدرسه کار و کسب عصر ایران

بیشتر بخوانید:

داستان روز اول (6+4 نکته درباره جامعه پذیری کارکنان در سازمان)

ضرورت بازنگری حکمرانی منابع انسانی در کشور

7+6: توصیه هایی برای مدیریت منابع انسانی در 1403

رموز مدیریت زمان در فروش

چند می گیری کار کنی؟ / 10 نکته پیرامون مذاکره حقوق و دستمزد

نیرو هست، ولی کم شده : توصیه هایی به مدیران برای جذب و حفظ نیرو

مدیر منابع انسانی ؛ شطرنج باز سازمان

تماشاخانه

چگونه عملیات پهپاد ترکی که گفتند یک میلیون بیننده داشته در کمتر از دو ساعت انکار شد / مودبانه‌تر نبود اگر تشکر می‌کردید؟! (فیلم)

درباره ناوگان هوایی ایران چه می‌دانیم ؟ اوضاع چقدر بد است ؟ (فیلم)

فیلم های دیگر