ماستیت چیست؟ آشنایی با علائم، علت و درمان بیماری

ماستیت، بیماری عفونی و التهابی پستان

ماستیت نوعی بیماری عفونی و التهابی است که اغلب گریبان‌گیر زنان شیرده می‌شود. باقی ماندن شیر در مجرای پستان و عدم تخلیه کامل باعث می‌شود پستان ملتهب و متورم شود. این عارضه که با درد شدید همراه است، در بین مردم عادی به ورم پستان مشهور است و معمولا تصور می‌شود که بعد از مدتی از بین می‌رود. در حالی‌که نام علمی این بیماری «ماستیت گرانولوماتوز» است و باید خیلی سریع توسط دکتر زنان درمان شود.

مهم‌ترین دلایل ابتلا به ماستیت عفونی

قبل از این‌که مهم‌ترین دلایل بروز ماستیت عفونی را شرح دهیم لازم است کمی با ساختار پستان آشنا شوید. پستان چندین غده و مجرای مجزا دارد که تمام این مجراها به نوک سینه و ناحیه آرئول (ناحیه رنگی اطراف پستان) منتهی می‌شوند. زمانی که فرآیند شیردهی آغاز می‌شود، تمامی مجراهای پستان با شیر پر و با یک فشار کوچک خالی می‌شوند. این مجراها بیش‌تر برای خروج شیر هستند اما گاهی مقدار اندکی در آن‌ها باقی می‌ماند و یا به داخل برمی‌گردد. در طی این فرایند (باقی ماندن و بازگشت شیر)، ماستیت عفونی به دلایل زیر رخ می‌دهد:

• شیر ندادن کامل به نوزاد و مسدود شدن مجاری شیری
• وجود نقص در سیستم ایمنی بدن مادر و یا مبتلا بودن به دیابت یا بیماری‌های مزمن مانند ایدز
• مبتلا بودن مادر به سرطان کارسینومای التهابی
• ورود باکتری‌های مضر از دهان کودک به مجرای شیر
• وجود ترک در ناحیه آرئول و باز بودن راه نفوذ میکروب

بروز ماستیت در زنان غیر شیرده

در برخی موارد مشاهده شده است که زنان غیر شیرده نیز به بیماری ماستیت مبتلا شده‌اند. در این گروه از زنان عفونت پستان با التهاب شدید مجاری آرئول همراه می‌شود و درد زیادی به همراه دارد. این گروه از زنان اغلب در دوره یائسگی هستند و تغییرات شدید هورمونی را تجربه می‌کنند. علت بروز این بیماری در این گروه از بانوان باقی ماندن سلول‌های مرده و بقایای پوست در مجاری پستان و مسدود شدن آن‌ها است.

ماستیت عفونی با چه علائمی ظاهر می‌شود؟

ماستیت عفونی بیماری نیست که ساکت بماند و خودش را به شما نشان ندهد. این بیماری در وهله اول در پستان با قرمزی و داغ شدن اندام‌های مرتبط همراه است و بیمار به خوبی آن را حس می‌کند. اما این‌ها تنها علائم بروز این بیماری التهابی نیستند و موارد دیگری نیز می‌توانند خبر از بروز ماستیت دهند. مواردی مانند:

• حساس شدن اندام و متورم شدن آن
• احساس خستگی مفرط
• داشتن تب و لرز (شدید یا خفیف)
• خارج شدن ترشحات غیر طبیعی از نوک پستان
• احساس سوزش و درد شدید در هنگام شیردهی
• ناهمگون شدن فرم پستان
• وجود توده سفت در پستان
• وجود برآمدگی در پستان
• نامتقارن شدن فرم پستان

بیماری ماستیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص این بیماری بسیار ساده و راحت است و معمولا با معاینه ساده یا سونوگرافی پستان مشخص می‌شود. پزشک در روند معاینه توده داخل پستان را بررسی می‌کند و درصورت مشاهده آبسه بیمار را برای درمان آماده می‌نماید. در سونوگرافی هم ورم پستان و عفونی بودن مجاری بررسی می‌شود. به این صورت که رادیولوژیست پروب سونوگرافی را روی پستان می‌گذارد و میزان آبسه را تشخیص می‌دهد. در موارد خیلی حاد ممکن است بیمار به فوق تخصص غدد ارجاع داده شود.

ماستیت عفونی چگونه درمان می‌شود؟

همان‌طور که تا این‌جا مشخص شد ماستیت نوعی بیماری التهابی و عفونی است که با درد همراه می‌شود. بنابراین پزشکان برای درمان این بیماری آنتی بیوتیک و مسکن تجویز می‌کنند. طول درمان متناسب با شدت عفونت از فردی به فرد دیگر متفاوت است و افراد باید مطابق نظر پزشک معالج دوره درمان را طی کنند. بد نیست در این‌جا بگوییم که این بیماری در موارد خیلی نادر در نوزادان نیز بروز می‌کند که علت این امر وجود نوعی باکتری در بدن نوزاد است که برای درمانش از آنتی بیوتیک استفاده می‌شود.

مراقبت‌های لازم در روند درمان بیماری ماستیت

بیماری ماستیت علاوه‌بر دارو درمانی نیاز به مراقبت و استراحت نیز دارد تا بیمار در مدت زمان کم‌تری روند درمان را طی کند و سریع‌تر بهبود یابد. بنابراین فرقی ندارد شما در دوران شیردهی هستید یا خیر؛ در هرصورت لازم است در هنگام درمان بیماری موارد زیر را مد نظر قرار دهید:

• به‌طور مرتب سینه‌هایتان را با آب و صابون بشویید تا مانع ورود باکتری به داخل مجاری شیر شوید
  
  
• در مدت درمان از لباس زیر تنگ استفاده نکنید
  
  
• در یک لگن آب گرم بریزید و با خم شدن سعی کنید سینه‌هایتان را درون آب خیس کنید. این کار موجب تسکین درد می‌شود.
  
  
• از کمپرس گرم برای تسکین درد استفاده کنید.
  
  
• شیر دادن به نوزاد را متوقف نکنید. زیرا علاوه‌بر طولانی شدن روند درمان، مقدار شیر نیز کاهش می‌یابد.
  
  
• برای افزایش شیر و کاهش درد از عرق رازیانه استفاده کنید.
  
  
• در زمان شیر دادن به نوزاد هر بار شیر پستان را به‌طور کامل خالی کنید تا مجاری پاک شوند.
  
  
• در طی درمان مایعات زیادی بنوشید. زیرا با افزایش دفعات ادرار باکتری و عفونت سریع‌تر از بدن خارج می‌شود.

برای پیشگیری از بروز ماستیت گرانولوماتوز چه کارهایی انجام دادیم؟

ماستیت عفونی بیماری نیست که یک بار بیاید و برود. بنابراین لازم است راه‌های پیشگیری از بروز مجدد آن را نیز بدانید تا بتوانید با انجام برخی اقدامات ساده از بروز درد و ناراحتی جلوگیری کنید. از راه‌های پیشگیری از بروز ماستیت می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• در حین شیردهی به نوزاد مدام سینه‌ها را عوض کنید تا مجاری شیری به‌طور کامل تخلیه شوند
  
  
• تا زمانی‌که نوزاد بتواند غذا بخورد ، شیردهی را متوقف نکنید.
• هر دو ساعت یکبار به نوزاد شیر بدهید تا مجاری شیری بیش از حد پر نشوند.
  
  
• قبل از شیردهی پستان‌ها را با آب گرم بشویید تا عبور شیر از مجاری آسان‌تر شود.
  
  
• یکباره شیردهی را قطع نکنید و به تدریج پیش روید تا مقدار شیر در پستان کاهش یابد.

ماستیت عفونی؛ یکی از بیماری‌های شایع پستان

در این مطلب یکی از بیماری‌های شایع پستان، یعنی بیماری التهابی ماستیت را بررسی کردیم. این بیماری بیش‌تر در دوره شیردهی بروز پیدا می‌کند و باید به سرعت درمان شود زیرا در صورت عدم درمان به موقع می‌تواند باعث نشت عفونت در سراسر پستان و بروز تب شدید، استفراغ و... شود. در پی این امر روند درمان فرد طولانی‌تر و درد وی بیش‌تر می‌شود. کشیده شدن رگ‌های قرمز به سمت بازو و قفسه سینه نشانه مهمی از شدت یافتن این بیماری است و فرد بیمار باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کند. در چنین شرایطی درمانکده را فراموش نکنید. شما می‌توانید از طریق درمانکده در کم‌ترین زمان ممکن بهترین پزشکان را پیدا و نوبت خود را رزرو کنید.